Antonina M. TOSIEK: storytelling

Tom sto­ry­tel­ling Anto­ni­ny Tosiek – pią­ta tego­rocz­na pre­mie­ra w Biu­rze Lite­rac­kim – to kolej­ny po książ­kach Kata­rzy­ny Szwe­dy i Elż­bie­ty Łap­czyń­skiej debiut, a zara­zem zwień­cze­nie pro­jek­tu wydaw­ni­cze­go reali­zo­wa­ne­go w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra.

Tom sto­ry­tel­ling Anto­ni­ny Tosiek – pią­ta tego­rocz­na pre­mie­ra w Biu­rze Lite­rac­kim – to kolej­ny po książ­kach Kata­rzy­ny Szwe­dy i Elż­bie­ty Łap­czyń­skiej debiut, a zara­zem zwień­cze­nie pro­jek­tu wydaw­ni­cze­go reali­zo­wa­ne­go w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra. Autor­ka uro­dzi­ła się w Pozna­niu w 1996 roku. Jest lau­re­at­ką Poło­wu, stu­dent­ką ostat­nie­go roku filo­lo­gii pol­skiej na Uni­wer­sy­te­cie im. Ada­ma Mic­kie­wi­cza, absol­went­ką Stu­dium Aktor­skie­go STA, instruk­tor­ką zajęć teatral­nych dla mło­dzie­ży oraz kry­tycz­ką teatral­ną. Zaj­mu­je się tak­że XX-wiecz­ną dia­ry­sty­ką ludo­wą oraz zagad­nie­nia­mi doty­czą­cy­mi toż­sa­mo­ści pogra­nicz­nych.

W sto­ry­tel­lin­gu śpie­wa­ne są pio­sen­ki, ale bez zatę­chłych stro­jów ludo­wych, bez stroj­nych fal­ban. Tu pro­wa­dzo­na jest opo­wieść, któ­rej nie da się wci­snąć w cepe­liow­skie ramy ani sprze­dać na stra­ga­nie eko­rę­ko­dzie­ła. Tu zgłę­bia się kwe­stię chłop­skiej i post­chłop­skiej toż­sa­mo­ści. Tu widzi­my zma­ga­nia z trau­mą kla­so­wą, jakich w pol­skiej poezji naj­now­szej nie zazna­no. Tu moż­na wysłu­chać świa­dectw istot, któ­re – uwi­kła­ne w mecha­ni­zmy pod­le­gło­ści – czę­sto gło­su nie mają. Tu reflek­sja femi­ni­stycz­na łączy się z eko­po­etyc­ką – i obie mie­rzą się z groź­bą ska­pi­ta­li­zo­wa­nia opo­wie­ści.

„Więk­szość boha­te­rów sto­ry­tel­lin­gu ma swój pier­wo­wzór i szkie­let doświad­cze­nia w rze­czy­wi­sto­ści” – mówi Ninie Manel w wywia­dzie w biBLio­te­ce autor­ka. „Sta­ra­łam się nie się­gać do opo­wie­ści, dla któ­rych nie znaj­do­wa­łam real­ne­go uza­sad­nie­nia, cho­ciaż momen­ta­mi strasz­nie mnie kor­ci­ło. Nie pocho­dzę ze wsi, jestem mieszcz­ką z ‘wiej­skim’ sta­żem, ale każ­da toż­sa­mo­ścio­wa uzur­pa­cja wyda­je mi się czymś okrop­nie nie­au­ten­tycz­nym. Nawet jeśli ktoś prak­ty­ku­je takie pisa­nie z talen­tem i wpra­wą, to dla mnie (post)tożsamościowa lite­ra­tu­ra bez toż­sa­mo­ści zawsze będzie podej­rza­na”.

Zda­niem Dawi­da Kuja­wy: „W sto­ry­tel­lin­gu poet­ce uda­je się wystą­pić poza model pro­stej afir­ma­cji wsi – kie­dy z peł­nym prze­ko­na­niem się­ga po język kon­flik­tu”. I dalej doda­je: „Tosiek-popu­list­ka podo­ba mi się naj­bar­dziej. Kie­dy autor­ka poka­zu­je się czy­tel­ni­ko­wi od tej stro­ny, to w jej wier­szach nie ma już miej­sca na tęsk­no­tę za pro­sto­tą wiej­skie­go życia ani na roz­pacz­li­we wspo­mi­na­nie utra­co­nej bez­po­śred­nio­ści codzien­ne­go doświad­cze­nia. Trud życia na pery­fe­riach oka­zu­je się inte­re­so­wać ją o tyle, o ile nie jest on czymś natu­ral­nym per se, ale natu­ral­nym skut­kiem przy­wi­le­jów życia w cen­trum – a mówiąc ści­ślej, efek­tem wciąż rosną­ce­go roz­war­stwie­nia spo­łecz­ne­go”.

„Tosiek nie poucza, nie mora­li­zu­je, nie oce­nia swo­ich boha­te­rów, któ­rzy żyjąc zgod­nie z ryt­mem pór dnia i nocy oraz roku, z poko­le­nia na poko­le­nie prze­ka­zu­ją sobie cały wachlarz rytu­ałów budu­ją­cych wewnętrz­ną wspól­no­tę i usta­na­wia­ją­cych jej hie­rar­chie” – pisał przy oka­zji alma­na­chu Połów. Poetyc­kie debiu­ty 2018 Dawid Mate­usz. „Chce uwraż­li­wić czy­tel­ni­ka na ten świat, pomóc go mu zro­zu­mieć i ostrzec przez zbyt pochop­nym oce­nia­niem boha­te­rów jej opo­wie­ści. Uświa­da­mia nam (…) zanie­dba­nia ‒ poka­zu­je nam, kogo zosta­wi­li­śmy zupeł­nie same­mu sobie”. War­to po tę książ­kę się­gnąć tak­że z takich wła­śnie powo­dów.

Zamów książ­kę