Bérengère COURNUT: Z kamienia i kości

Jed­na z naj­waż­niej­szych fran­cu­skich powie­ści ostat­nich lat – „Z kamie­nia i kości” Béren­gère Cour­nut w prze­kła­dzie Han­ny Igal­son-Tygiel­skiej – to kolej­na pozy­cja „Nowe­go euro­pej­skie­go kano­nu lite­rac­kie­go” przy­go­to­wa­ne­go przez Biu­ro Lite­rac­kie z myślą o festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki.

Jed­na z naj­waż­niej­szych fran­cu­skich powie­ści ostat­nich lat – „Z kamie­nia i kości” Béren­gère Cour­nut w prze­kła­dzie Han­ny Igal­son-Tygiel­skiej – to kolej­na pozy­cja „Nowe­go euro­pej­skie­go kano­nu lite­rac­kie­go” przy­go­to­wa­ne­go przez Biu­ro Lite­rac­kie z myślą o festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki, któ­ry od tego roku w Koło­brze­gu kon­ty­nu­uje tra­dy­cję For­tów, Por­tów i Sta­cji. Béren­gère Cour­nut oraz autor­ki i auto­rów innych ksią­żek z tej serii – Hały­nę Kruk, Najat El Hach­mi, Mar­ka Vada­sa, Ale­ša Šte­ge­ra, Clau­diu Komar­ti­na i Maję Urban – spo­tka­my już za kil­ka dni nad pol­skim morzem.

„Z kamie­nia i kości” to powieść usy­tu­owa­na w kul­tu­rze Inu­itów. Opo­wia­da histo­rię mło­dej kobie­ty, któ­rą pęk­nię­cie kry odda­la od rodzi­ny i zmu­sza do pod­ję­cia samot­nej wędrów­ki przez ark­tycz­ny bez­kres. Uqsu­ra­lik – bo tak ma na imię głów­na boha­ter­ka – wal­czy o prze­trwa­nie, doj­rze­wa i prze­cho­dzi ducho­wą prze­mia­nę. Cour­nut poru­sza tutaj zagad­nie­nia zwią­za­ne z ducho­wo­ścią, archa­icz­ny­mi wie­rze­nia­mi, eko­lo­gią i związ­ka­mi czło­wie­ka z natu­rą. Pisze tak­że o kobie­co­ści funk­cjo­nu­ją­cej w struk­tu­rach patriar­chal­nych oraz o macie­rzyń­stwie.

Alek­san­dra Byr­ska w pierw­szej recen­zji powie­ści zauwa­ża: „pisar­ka niczym sza­man­ka snu­je nie­zwy­kle pro­stą i zna­ną ludziom od wie­ków histo­rię, któ­ra zapie­ra dech w pier­siach swo­ją mocą. Opo­wia­da nam na nowo o tym, że czło­wiek jest zwie­rzę­ciem, zależ­nym od świa­tła, wody i poży­wie­nia, że nie jest naj­sil­niej­szy. Nar­ra­tor­ka trak­tu­je inu­ic­kie wie­rze­nia jako inte­gral­ną część histo­rii, wpla­ta­jąc je w powieść z taką pro­sto­tą, że nie odsta­ją w żaden spo­sób od resz­ty opo­wie­ści. Cour­nut ma dużą umie­jęt­ność otwie­ra­nia czy­tel­ni­ka na zupeł­nie inną rze­czy­wi­stość”.

„Życie kobie­ty – podob­nie jak życie męż­czy­zny – skła­da się z róż­nych okre­sów, a tak­że z przejść od jed­ne­go życia do kolej­ne­go, czy to w dzie­ciń­stwie, poprzez mał­żeń­stwo, rodzi­ciel­stwo, śmierć, ale tak­że gdy napo­ty­ka­my miłość lub nie­na­wiść, na któ­rą nic nie może­my pora­dzić” – mówi autor­ka w roz­mo­wie z Kata­rzy­ną Byłów w biBLio­te­ce i doda­je: „rzad­ko jeste­śmy świa­do­mi tego, co się z nami dzie­je, w momen­cie, gdy to się dzie­je. Zmia­na deko­ra­cji jest zatem w moich powie­ściach sygna­łem prze­mia­ny. Ześli­zgnię­ciem się ku cze­muś inne­mu, ku inne­mu eta­po­wi”.

W odpo­wie­dzi na ankie­tę Grze­go­rza Jan­ko­wi­cza autor­ka tak cha­rak­te­ry­zu­je swo­ją dro­gę twór­czą: „tym, cze­go szu­kam w lite­ra­tu­rze, jest bada­nie związ­ku ludzi z ich śro­do­wi­skiem, i to dla­te­go tak pocią­ga­ły mnie te spo­łecz­no­ści, w któ­rych kra­jo­braz, przy­ro­da zaj­mu­ją cen­tral­ne miej­sce. Wyda­je mi się, że to pyta­nie o sto­su­nek do wspól­no­ty ma bar­dziej inte­lek­tu­al­ny cha­rak­ter. A mi wła­śnie zale­ży na pró­bie odej­ścia od inte­lek­tu­al­ne­go czy emo­cjo­nal­ne­go punk­tu widze­nia na rzecz doświad­cze­nia nie­mal cie­le­sne­go, bo takie wła­śnie jest w tych spo­łecz­no­ściach odczu­wa­nie wła­snej zie­mi”.

Béren­gère Cour­nut to fran­cu­ska powie­ścio­pi­sar­ka i poet­ka, autor­ka ksią­żek dla dzie­ci. Wyróż­nio­na nagro­da­mi: Prix du roman Fnac w 2019 roku oraz Bolo­gna Ragaz­zi Pri­ze w 2020. Jej pisar­stwo cha­rak­te­ry­zu­ją oni­ryzm, ducho­wość oraz poszu­ki­wa­nie alter­na­tyw­nych wizji rze­czy­wi­sto­ści. We Fran­cji jest zna­na ze swo­ich antro­po­lo­gicz­nych zain­te­re­so­wań – jej poprzed­nia powieść doty­czy­ła kul­tu­ry Indian Hopi, ta opo­wia­da o Inu­itach. Waż­ne miej­sce w jej twór­czo­ści zaj­mu­je temat eko­lo­gii. Pra­cu­je jako korek­tor­ka w wydaw­nic­twach.

Han­na Igal­son-Tygiel­ska to pol­ska tłu­macz­ka prze­kła­da­ją­ca z języ­ków hisz­pań­skie­go i fran­cu­skie­go, redak­tor­ka. Zosta­ła wyróż­nio­na nagro­dą „Lite­ra­tu­ry na Świe­cie” oraz nomi­no­wa­na m.in. do Nagro­dy Lite­rac­kiej Gdy­nia. Do tłu­ma­czo­nych przez nią auto­rów nale­żą: Geo­r­ges Sime­non, Ray­mond Quene­au, Frantz Fanon, Colet­te, Jean-Marie Gustav Le Cle­zio, Paul Rico­eur, Gérard de Nerval i Char­les Bau­de­la­ire. Wykła­da­ła w St. Law­ren­ce Uni­ver­si­ty. Człon­ki­ni Sto­wa­rzy­sze­nia Pisa­rzy Pol­skich. „Z kamie­nia i kości” to jej trze­cia książ­ka przy­go­to­wa­na dla Biu­ra Lite­rac­kie­go.