BL‑e premiera / Charles BERNSTEIN: Świat w ogniu
W wersji elektronicznej właśnie ukazał się tom Świat w ogniu: wiersze i przemowy Charlesa Bernsteina w przekładzie Kacpra Bartczaka. Jego wyjątkowa pozycja została ugruntowana przyznaniem mu w 2019 roku Nagrody Bollingena – prestiżowego wyróżnienia poetyckiego wręczanego w Stanach Zjednoczonych co dwa lata za całokształt twórczości.
W wersji elektronicznej właśnie ukazał się tom Świat w ogniu: wiersze i przemowy Charlesa Bernsteina w przekładzie Kacpra Bartczaka. Twórczość poety, innowacyjna językowo, niejednoznaczna, przekorna wobec teorii oraz koncepcji tak literackich, jak i filozoficznych czy (post)religijnych, z których się wywodzi, wyróżniona wieloma nagrodami, zapewniła mu miejsce w panteonie najważniejszych amerykańskich pisarzy i uczyniła go twórcą kanonicznym dla współczesnej kultury. Jego wyjątkowa pozycja została ugruntowana przyznaniem mu w 2019 roku Nagrody Bollingena – prestiżowego wyróżnienia poetyckiego wręczanego w Stanach Zjednoczonych co dwa lata za całokształt twórczości.
Świat w ogniu to pierwszy w Polsce wybór wierszy amerykańskiego poety, w którego praktyce – zarówno literackiej, jak i naukowej – teoretyk przechodzi w performera, a poetyka wychodzi z obszaru zasady i wkracza na nieobliczalny obszar poetyckiego zdarzenia. „Poetyckie działanie jest równie fundamentalne dla naszej demokracji, jak karta praw – jest czymś, co można świętować z entuzjazmem i przyjemnością” – stwierdza Bernstein, jednoznacznie wskazując uniwersalną, a zarazem alternatywną dla standardów rynkowych wartość poezji (która jest tu rozumiana szerzej niż jedynie w kategoriach literackich) – wartość humanistyczną.
Motywem przewodnim nowiny poetyckiej, jaką głosi Bernstein, jest docieranie do oporowości tkwiącej w samym medium języka. To też nowy projekt poetyckiej polityczności, swoistej „autonomii zaangażowanej”: wiersz jest zawsze spleciony ze swoim kontekstem sytuacyjnym, społecznym, językowo-koncepcyjnym, ale jednocześnie pozostaje zdarzeniem osobnym. Tekst poetycki – rozumiany jako nośnik, urządzenie, ustrojstwo do podglądu innych form – zbiera, kondensuje i prezentuje wszystkie pasma zdarzenia dla czytelników, którzy w ten sposób biorą w nim czynny, twórczy współudział.
Ten wywrotowy potencjał poezji Bernsteina czyni go ważnym kontynuatorem emancypacyjnej, ponadnarodowej tradycji historycznej awangardy. Jego poezja jest owocem niestrudzonych poszukiwań nowatorskich rozwiązań estetyczno-formalnych. Wiersz staje się dla niego przestrzenią żywego dialogu między tendencjami lirycznymi i antylirycznymi w tradycjach poetyckich, których współcześnie jesteśmy spadkobiercami. Tym samym autor kształtuje i kwestionuje, definiuje i dekonstruuje tradycyjne koncepcje oraz założenia w celu ujawnienia najszerszych i najgłębszych możliwości poezji.
