Bob Dylan: Duszny kraj

Swo­ją ofi­cjal­ną pre­mie­rę ma ocze­ki­wa­ny od wie­lu lat zbiór wier­szy i pio­se­nek Dusz­ny kraj ubie­gło­rocz­ne­go lau­re­ata lite­rac­kiej Nagro­dy Nobla, Boba Dyla­na. To pierw­sza tego typu cało­ścio­wa publi­ka­cja na pol­skim ryn­ku wydaw­ni­czym. Prze­kła­dem oraz dobo­rem tek­stów legen­dar­ne­go muzy­ka i poety zajął się Filip Łobo­dziń­ski.

Już od dzi­siaj w księ­gar­niach w całej Pol­sce dostęp­ny jest Dusz­ny kraj – ocze­ki­wa­na od wie­lu lat książ­ka zbie­ra­ją­ca w jed­nym miej­scu pio­sen­ki i wier­sze Boba Dyla­na. To pierw­sza tego typu cało­ścio­wa publi­ka­cja na pol­skim ryn­ku wydaw­ni­czym. Prze­kła­dem oraz dobo­rem tek­stów ubie­gło­rocz­ne­go nobli­sty w dzie­dzi­nie lite­ra­tu­ry zajął się Filip Łobo­dziń­ski – wybit­ny dyla­no­log, dzien­ni­karz muzycz­ny i doświad­czo­ny muzyk.

Boba Dyla­na niko­mu chy­ba nie trze­ba sze­rzej przed­sta­wiać. Ten legen­dar­ny woka­li­sta, pisarz i poeta pod­czas swo­jej karie­ry muzycz­nej wydał ponad 70 dłu­go­gra­ją­cych albu­mów i krąż­ków. Kil­ka razy był wyróż­nia­ny Nagro­dą Gram­my, za pio­sen­kę do fil­mu „Won­der Boys” został uho­no­ro­wa­ny Zło­tym Glo­bem oraz Osca­rem, a wresz­cie – w paź­dzier­ni­ku 2016 roku – otrzy­mał lite­rac­ką Nagro­dę Nobla za „stwo­rze­nie nowych form poetyc­kiej eks­pre­sji”.

Filip Łobo­dziń­ski, zasta­na­wia­jąc się nad feno­me­nem auto­ra takich kla­sy­ków jak „Like a Rol­ling Sto­ne” czy „Masters of War”, pisał: „Bob Dylan jest nie­prze­tłu­ma­czal­ny. (…) Rów­nież dla­te­go, że aby odtwo­rzyć jego utwo­ry w innym języ­ku, nale­ży odtwo­rzyć tak­że tra­dy­cję, z któ­rej czer­pie (…). Nale­ży odtwo­rzyć muzy­kę, któ­ra współ­bu­du­je te utwo­ry. Trze­ba wresz­cie odzwier­cie­dlić fra­zę, któ­rą Dylan posłu­gu­je się na pra­wach kolej­ne­go pię­tra twór­czo­ści, akcen­tu­jąc pew­ne syla­by lub wydłu­ża­jąc zna­czą­co nie­któ­re samo­gło­ski”.

W liczą­cej ponad 350 stron anto­lo­gii zna­la­zły się 132 utwo­ry Dyla­na. Towa­rzy­szą im bra­wu­ro­we komen­ta­rze, uła­twia­ją­ce zro­zu­mie­nie kon­tek­stu pre­zen­to­wa­nych tek­stów, alfa­be­tycz­ny spis płyt i utwo­rów oraz posło­wie, w któ­rym Łobo­dziń­ski opo­wia­da o trwa­ją­cej już 38 lat przy­go­dzie z tłu­ma­cze­niem pio­se­nek Dyla­na. „Żyję z tymi pol­ski­mi Dyla­na­mi już pra­wie czte­ry deka­dy. I wciąż mi mało. Dzień przed powsta­niem niniej­szej noty prze­ło­ży­łem kolej­ny utwór. I będę prze­kła­dał następ­ne – o ile tyl­ko ich pol­ska sza­ta ma szan­sę zain­try­go­wać pol­skie­go odbior­cę”.

„Nie lada wyzwa­nie, robo­ta gigan­tycz­na, sze­reg świet­nych pomy­słów prze­kła­do­wych i bły­sko­tli­wych roz­wią­zań” – tak o pra­cy Łobo­dziń­skie­go nad Dusz­nym kra­jem napi­sał Jerzy Jar­nie­wicz. W podob­nym tonie wypo­wia­da się Piotr Brat­kow­ski z New­swe­eka: „Tłu­ma­cząc poezję, dla któ­rej w pol­sz­czyź­nie zasad­ni­czo nie ma dobre­go wzor­ca, nie­zwy­kle łatwo omsknąć się w fałsz. Sta­rać się o zabaw­ność, tam gdzie pasu­je powa­ga; kom­pli­ko­wać prze­kaz tam, gdzie nale­ży mówić naj­pro­ściej. Łobo­dziń­ski zręcz­nie te pułap­ki omi­ja”.

„Dziś Dylan nie jest szo­kiem kul­tu­ro­wym, ale wiel­ką posta­cią świa­to­wej kul­tu­ry, Ojcem Zało­ży­cie­lem współ­cze­snej pio­sen­ki z waż­kim tek­stem, kimś, kto pro­sto­wał ścież­ki Lou Reedo­wi, Davi­do­wi Bowie­mu, Joni Mit­chell, Leonar­do­wi Cohe­no­wi, Tomo­wi Wait­so­wi, Neilo­wi Youn­go­wi, Pat­ti Smith, Nic­ko­wi Cave’owi, Sinéad O’Connor i mnó­stwu innych” – pisze na okład­ce książ­ki Łobo­dziń­ski. „Nie twier­dzę, że moje prze­kła­dy są genial­ne, ale niech coś się, do cięż­kiej cho­le­ry, zacznie. Niech przyj­dą inni, (jesz­cze) lep­si. Dylan na to zasłu­gu­je jak mało kto. Oby­śmy my zasłu­gi­wa­li na nie­go”.