Bronka NOWICKA: Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy

Na kil­ka dni przed tego­rocz­nym fina­łem Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go uka­zu­je się nowe wyda­nie książ­ki Bron­ki Nowic­kiej, ubie­gło­rocz­nej lau­re­at­ki naj­waż­niej­sze­go wyróż­nie­nia lite­rac­kie­go w Pol­sce.

Na kil­ka dni przed tego­rocz­nym fina­łem Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go uka­zu­je się nowe wyda­nie książ­ki Bron­ki Nowic­kiej, ubie­gło­rocz­nej lau­re­at­ki naj­waż­niej­sze­go wyróż­nie­nia lite­rac­kie­go w Pol­sce. Nakar­mić kamień. Obra­zy rze­czy to publi­ka­cja, w któ­rej obok modu­łów tek­sto­wych poja­wia­ją się foto­gra­fie i tomo­gra­fi­ki. Książ­ka ma więk­szy for­mat, nową okład­kę (odkry­wa­ją­cą tajem­ni­cę lal­ki z pierw­sze­go wyda­nia) i wyda­na jest na eks­klu­zyw­nym papie­rze.

„44 zdy­scy­pli­no­wa­ne języ­ko­wo, ostre jak cię­cie noża pro­zy poetyc­kie two­rzą rów­nie zdy­scy­pli­no­wa­ną kom­po­zy­cję. Ukła­da­ją się w opo­wieść o wcho­dze­niu dziec­ka – dziew­czyn­ki – w świat ludzi i rze­czy. O pozna­wa­niu gra­nic mię­dzy roz­ma­ity­mi spo­so­ba­mi ist­nie­nia i pró­bach ich prze­kro­cze­nia. O emo­cjach i cie­le­sno­ści, o doświad­cze­niu cudzej śmier­ci. To opo­wieść mrocz­na, peł­na nie­po­ko­ju i pytań bez odpo­wie­dzi (…). To książ­ka, któ­ra po lek­tu­rze dłu­go z nami pozo­sta­je” – tak mię­dzy inny­mi przed rokiem uza­sad­niał decy­zję jury Nagro­dy Nike Tomasz Fiał­kow­ski.

„Więk­szość przed­mio­tów opi­sa­nych w tym tomie ist­nie­je jedy­nie w mojej pamię­ci. Tyl­ko kil­ka z nich zacho­wa­ło postać mate­rii: wide­lec, podusz­ka do igieł, sta­re zdję­cie mat­ki. Ich foto­gra­fie zna­la­zły się w niniej­szym wyda­niu książ­ki po to, by zde­rzyć zawar­te w mikro­hi­sto­riach obra­zy z ich pier­wo­wzo­ra­mi. Resz­ta zamiesz­czo­nych tu prac powsta­ła w odpo­wie­dzi na sło­wa, któ­re wywo­ły­wa­ły ima­gi­na­cje doma­ga­ją­ce się utrwa­le­nia. Mam nadzie­ję, że kon­takt z dwie­ma kate­go­ria­mi obra­zów nada spo­tka­niu Czy­tel­ni­ków z ‘kamie­niem’ nie­co inny wymiar” – pisze Bron­ka Nowic­ka.

Zwią­zek czło­wiek – rzecz to dla poet­ki pole, na któ­rym obna­ża bez­re­flek­syj­ne przy­zwy­cza­je­nie do codzien­no­ści. Jed­no­cze­śnie jest to pod­sta­wa do uobec­nia­nia zmar­łych, zapa­mię­ta­nych, „zatrzy­ma­nych” w przed­mio­tach. Przed­sta­wio­ny przez Nowic­ką świat nie obrósł jesz­cze we wtór­ne zna­cze­nia, w spo­sób szcze­gól­ny dzia­ła więc na wyobraź­nię, wytwa­rza­jąc wła­sne cią­gi przy­czy­no­wo-skut­ko­we, wła­sną logi­kę. „Nie pra­gnę, żeby mar­twe rze­czy były żywe. Chcia­ła­bym, żeby żywi ludzie byli mniej mar­twi. O tym jest dla mnie ta książ­ka” – mówi­ła sama autor­ka.

Z oka­zji nowe­go wyda­nia książ­ki na stro­nach inter­ne­to­wych Biu­ra Lite­rac­kie­go opu­bli­ko­wa­ne zosta­ły szki­ce Klau­dii Mucy i Anto­nie­go Zają­ca. Sama autor­ka komen­tu­je wybra­ne modu­ły oraz odpo­wia­da na pyta­nia Alek­san­dry Olszew­skiej. M.in. tak: „Dzię­ki spo­tka­niom z Czy­tel­ni­ka­mi upew­ni­łam się, że Nakar­mić kamień jest książ­ką komu­ni­ka­tyw­ną. Poetyc­ki, zme­ta­fo­ry­zo­wa­ny język nie sta­no­wi prze­szko­dy dla odczu­wa­nia i poj­mo­wa­nia wykre­owa­ne­go w niej świa­ta. Cie­szy mnie to, bo przy­stęp­ność arty­stycz­nych wypo­wie­dzi uwa­żam za ich istot­ną cechę”.

Bron­ka Nowic­ka uro­dzi­ła się w 1974 roku. Jej pola inspi­ra­cji i twór­czo­ści to: inter­me­dia, język, obraz w ruchu. Jest reży­ser­ką fil­mo­wą i teatral­ną, a tak­że sce­na­rzyst­ką, absol­went­ką łódz­kiej Fil­mów­ki i ASP w Kra­ko­wie. Pod­czas uro­czy­stej gali wrę­cze­nia Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike otrzy­ma­ła sta­tu­et­kę oraz czek na 100 tys. zło­tych. Książ­ki Biu­ra Lite­rac­kie­go sied­mio­krot­nie były już w fina­le Nagro­dy Nike. W 2009 roku jej lau­re­atem został Euge­niusz Tka­czy­szyn-Dyc­ki za tom Pio­sen­ka o zależ­no­ściach i uza­leż­nie­niach.