Esther KINSKY: Nad rzeką

Nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go uka­za­ła się nomi­no­wa­na do pre­sti­żo­wej nagro­dy Deut­scher Buch­pre­is powieść Nad rze­ką pisar­ki, poet­ki i tłu­macz­ki Esther Kin­sky. Autor­ką prze­kła­du książ­ki jest znaw­czy­ni lite­ra­tu­ry nie­miec­ko­ję­zycz­nej Sła­wa Lisiec­ka.

Nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go uka­za­ła się wła­śnie nomi­no­wa­na do pre­sti­żo­wej nagro­dy Deut­scher Buch­pre­is powieść Nad rze­ką pisar­ki, poet­ki i tłu­macz­ki Esther Kin­sky. Autor­ką prze­kła­du książ­ki jest znaw­czy­ni lite­ra­tu­ry nie­miec­ko­ję­zycz­nej Sła­wa Lisiec­ka. To pierw­sza pro­po­zy­cja książ­ko­wa Kin­sky pre­zen­to­wa­na pol­skie­mu czy­tel­ni­ko­wi i kolej­na pozy­cja Biu­ra z cyklu „Pro­za z Euro­py”.

Wyda­na w Niem­czech w 2014 roku powieść Nad rze­ką jest naj­waż­niej­szą książ­ką Esther Kin­sky. To sub­tel­ny, poetyc­ki zapis wędrów­ki wzdłuż bry­tyj­skiej rze­ki Lei, przy­po­mi­na­ją­cy – z jed­nej stro­ny – wyra­fi­no­wa­ne kon­struk­cje języ­ko­we Her­ty Mül­ler, z dru­giej nato­miast urze­ka­ją­cy melan­cho­lij­nym nastro­jem spod zna­ku W.G. Sebal­da. W swo­jej powie­ści autor­ka kon­cen­tru­je się na rze­czach i zja­wi­skach nara­żo­nych na roz­pad, opi­su­je to, co nie­uchwyt­ne.

„Legen­da­mi o świe­cie widzial­nym i nie­wi­dzial­nym (choć dobrze zapa­mię­ta­nym) dzie­li się z nami dziew­czy­na z apa­ra­tem foto­gra­ficz­nym, zafa­scy­no­wa­na świa­tem spro­wa­dzo­nym do dwóch wymia­rów, zma­to­wia­łym i czar­no-bia­łym. Nie jest nar­ra­tor­ką w ści­słym zna­cze­niu tego sło­wa. Nie tyle opo­wia­da, co zatrzy­mu­je wzrok na frag­men­tach rze­czy­wi­sto­ści, któ­re sta­ją się w koń­cu czę­ścią jej wewnętrz­ne­go pej­za­żu i życia, a następ­nie czę­ścią życia czy­tel­ni­ka” – pisze o książ­ce Jacek Guto­row.

Poprzez rezy­gna­cję z dia­lo­gów i sze­ro­kie­go pla­nu fabu­lar­ne­go Kin­sky zwra­ca się w stro­nę pry­wat­nych, wyci­szo­nych, ale też uni­wer­sal­nych reflek­sji, suge­ru­jąc przy tym, że lite­ra­tu­ra – jako medium pamię­ci – może stać się swe­go rodza­ju klu­czem do nie­śmier­tel­no­ści. Jej opi­sy, cho­ciaż pre­cy­zyj­ne, nie tra­cą nic z lirycz­ne­go polo­tu. To oso­bli­we balan­so­wa­nie na kra­wę­dzi róż­nych reje­strów spra­wia, że „Z bie­giem rze­ki” jest pozy­cją wyjąt­ko­wą.

W Pol­sce Esther Kin­sky do tej pory była zna­na przede wszyst­kim z pasji do lite­ra­tu­ry pol­skiej. Na język nie­miec­ki autor­ka Nad rze­ką tłu­ma­czy­ła takich wybit­nych twór­ców, jak Miron Bia­ło­szew­ski, Ryszard Kry­nic­ki, Mag­da­le­na Tul­li czy Olga Tokar­czuk. Za prze­kład powie­ści „Dom dzien­ny, dom noc­ny” zosta­ła w 2002 roku wespół z pol­ską pisar­ką uho­no­ro­wa­na pre­sti­żo­wą nagro­dą Brüc­ke Ber­lin 2002.

Pyta­na nie­gdyś o swo­ją fascy­na­cję pol­ską oraz – sze­rzej – wschod­nio­eu­ro­pej­ską lite­ra­tu­rą Esther Kin­sky odpo­wie­dzia­ła: „Kie­dyś, jesz­cze w szko­le, wpa­dła mi w ręce książ­ka Bru­no­na Schul­za Skle­py cyna­mo­no­we. Prze­czy­ta­łam ją jed­nym tchem i odtąd ist­niał dla mnie tyl­ko taki świat”. Echo tych lite­rac­kich inspi­ra­cji da się wyczuć rów­nież w jej wła­snej twór­czo­ści pro­za­tor­skiej i poetyc­kiej, w któ­rej drą­ży mean­dry zbio­ro­wych oraz indy­wi­du­al­nych toż­sa­mo­ści.