Eugeniusz TKACZYSZYN-DYCKI: Ciało wiersza

11/01/2021 Premiery

Pierw­szą pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest tom Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go Cia­ło wier­sza. Dla poety wyróż­nio­ne­go kil­ka dni temu Mię­dzy­na­ro­do­wą Nagro­dą Poetyc­ką mia­sta Mün­ster to już dzie­sią­ta książ­ka wyda­na w ofi­cy­nie Artu­ra Bursz­ty.

 

 

Cia­ło „dycio­we­go” wier­sza zno­wu stra­ceń­czo tań­czy przed czy­tel­ni­ka­mi. Tań­czy cia­ło pry­wat­ne – bolą­ce, cho­re, sła­be, roze­dr­ga­ne mię­dzy pra­gnie­nia­mi a ogra­ni­cze­nia­mi. Cia­ło, któ­re wybi­ja – sto­pa­mi, syn­ko­pa­mi, per­se­we­ra­cja­mi – poetyc­ki rytm nawet wte­dy (lub zwłasz­cza wte­dy), gdy nie doma­ga gło­wa, a „anty­świ­ry­na” zaciem­nia wyra­zi­stość. Na pogra­ni­czu rozu­mu i sza­leń­stwa tań­czy też poetyc­kie cia­ło publicz­ne: uwi­kła­ne w spo­łe­czeń­stwo i histo­rię, tar­ga­ne sprzecz­no­ścia­mi, schi­zo­fre­nicz­nie roz­ry­wa­ne na sce­nie pamię­ci mię­dzy pol­sko­ścią a ukra­iń­sko­ścią. I zno­wu scho­dzą­ce się, godzą­ce, sca­lo­ne – w nie­po­wta­rzal­nym idio­mie poezji Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go.

 

„Tka­czy­szyn-Dyc­ki jest dosko­na­le świa­do­my kry­tycz­no­li­te­rac­kich roz­po­znań, któ­ry­mi obro­sło jego dzie­ło” – pisze w pierw­szej recen­zji książ­ki „Cia­ło wier­sza” w Maga­zy­nie Lite­rac­kim biBLio­te­ka Jakub Skur­tys. „Toczy z nimi podob­ny poje­dy­nek, jak Świe­tlic­ki z upo­sta­cio­wio­ną histo­rią lite­ra­tu­ry. Gra w reto­rycz­ną far­sę z topo­sem fał­szy­wej skrom­no­ści i zabez­pie­cza się odpo­wied­nią refu­ta­cją, zresz­tą robił to od chwi­li, gdy zdał sobie spra­wę z tego, że jest już poetą kano­nicz­nym, że prze­stał nale­żeć sam do sie­bie i stał się miej­scem wspól­nym (a więc topo­sem wła­śnie) polo­ni­stycz­nych gra­ba­rzy i szpe­ra­czy”.

 

Pierw­szy­mi czy­tel­ni­ka­mi książ­ki, a zara­zem parą dia­lo­gu­ją­cą na łamach biBLio­te­ki, są mło­dzi twór­cy: poeta Prze­my­sław Sucha­nec­ki i debiu­tu­ją­ca w tym roku Anto­ni­na Tosiek. Według autor­ki tomu sto­ry­tel­ling: „W Cie­le wier­sza pod­miot się tek­stu uczy, o tekst się trosz­czy, jest przez nie­go wyśmie­wa­ny, ska­zy­wa­ny na samot­ność, a z dru­giej stro­ny pozo­sta­je przy nim do same­go koń­ca, zawie­rza mu”. Zda­niem auto­ra Wtra­ce­nia: „cie­ka­wa jest funk­cja tytu­ło­we­go ‘cia­ła’. Raz jest to ‘moje’ cia­ło, innym razem sama gło­wa, od któ­rej ‘psu­je się wiersz’, cia­ło umie­ra­ją­ce, aż w koń­cu – i to chy­ba naj­cie­kaw­sze – cia­ło poten­cjal­ne jak w wier­szu ‘X. Mię­so’, gdzie rośnie ‘góra nie­na­pi­sa­nych wier­szy’”.

 

W opi­nii Jaku­ba Skur­ty­sa: „W two­rzo­nym przez Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go świe­cie, zwłasz­cza w tym z Cia­ła wier­sza, w któ­rym wiersz psu­je się od gło­wy, cza­sow­nik ‘zdra­dzać’ nagle odsła­nia swo­je dwie stro­ny: zdra­dzać coś/kogoś i zdra­dzać się z czymś. To bowiem na cien­kiej gra­ni­cy mię­dzy poufa­ło­ścią roz­mo­wy a odwiecz­nym kłam­stwem lite­ra­tu­ry poeta zdra­dza się z pew­nych sekre­tów i raz za razem odsła­nia frag­men­ty warsz­ta­tu. Za pyta­niem o zdra­dę idzie więc oczy­wi­ście pyta­nie o zaufa­nie, o gra­ni­ce tego zaufa­nia – sobie i innym, o stra­te­gie szcze­ro­ści i poetyc­kie pre­sti­di­gi­ta­tor­stwo, o bycie gwiaz­dą lite­rac­kich salo­nów i nie­udol­ne pró­by odna­le­zie­nia się w tej roli”.

 

Euge­niusz Tka­czy­szyn-Dyc­ki uro­dził się w 1962 roku w Wól­ce Kro­wic­kiej koło Luba­czo­wa, przy gra­ni­cy pol­sko-ukra­iń­skiej. Został lau­re­atem wie­lu pre­sti­żo­wych nagród, m.in. Nagro­dy im. Kazi­mie­ry Iłła­ko­wi­czów­ny (1991), Nagro­dy im. Józe­fa Cze­cho­wi­cza (1991), Nagro­dy Lite­rac­kiej im. Bar­ba­ry Sadow­skiej (1995), Nagro­dy Nie­miec­ko-Pol­skich Dni Lite­ra­tu­ry w Dreź­nie (1998), Huber­ta Bur­dy (2007), dwu­krot­nie Nagro­dy Lite­rac­kiej Gdy­nia (2006 i 2009), Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike (2009) oraz Wro­cław­skiej Nagro­dy Poetyc­kiej Sile­sius (2012), któ­rą otrzy­mał ponow­nie w 2020 roku za cało­kształt twór­czo­ści. Miesz­ka w War­sza­wie.

 

Zamów książ­kę

Inne książ­ki Auto­ra

Inne pre­mie­ry Biu­ra Lite­rac­kie­go

 

Inne wiadomości z kategorii
Teksty i materiały o książce w biBLiotece