Eugeniusz TKACZYSZYN-DYCKI: Kochanka Norwida

W Biu­rze Lite­rac­kim powra­ca Kochan­ka Nor­wi­da – nomi­no­wa­ny do Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike 2015 tom Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go poświę­co­ny w cało­ści mat­ce poety.

W Biu­rze Lite­rac­kim powra­ca Kochan­ka Nor­wi­da – nomi­no­wa­ny do Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike 2015 tom Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go poświę­co­ny w cało­ści mat­ce poety. Boha­ter­ka ta, bodaj w żad­nym z wier­szy nie­na­zwa­na swo­im praw­dzi­wym imie­niem, choć wciąż jakoś nazy­wa­na i iden­ty­fi­ko­wa­na (ban­de­rów­ka, cha­chłacz­ka, schi­zo­fre­nicz­ka), poja­wia­ła się już we wcze­snych utwo­rach Dyc­kie­go, dopie­ro jed­nak w tej wła­śnie książ­ce otrzy­ma­ła nowe imię (i zna­mię?). Euge­niusz Tka­czy­szyn-Dyc­ki uza­leż­nia się od prze­szło­ści, od mat­ki, od trau­my. To dzię­ki nim (przez nie?) został poetą, one wpły­nę­ły na jego wyjąt­ko­wą emo­cjo­nal­ną wraż­li­wość i pamięć, któ­rych gwa­ran­tem jest każ­dy kolej­ny wiersz. We wzno­wio­nym po latach tomie ujaw­nia intym­ne szcze­gó­ły swe­go życia, auten­tycz­ne histo­rie, sta­no­wią­ce rodzaj kro­ni­ki zma­gań z toż­sa­mo­ścią (etnicz­ną, języ­ko­wą, poetyc­ką).

Wier­szom, w któ­rych autor doko­nał drob­nych zmian, towa­rzy­szy po raz pierw­szy oso­bi­sty tekst poety: „Tak się zło­ży­ło, że nie mia­łem naj­lep­szych rela­cji z ojcem, Sta­ni­sła­wem Kost­ką Tka­czy­szy­nem-Dyc­kim. Praw­do­po­dob­nie dla­te­go, że ojciec nie akcep­to­wał i nie tole­ro­wał (w prze­ci­wień­stwie do mnie) wyima­gi­no­wa­nych kochan­ków mojej mat­ki. Jed­nym z nich oka­zał się poeta Cyprian Kamil Nor­wid (1821–1883), co spra­wi­ło, że zain­te­re­so­wa­łem się i zwró­ci­łem ku lite­ra­tu­rze. To przy Nor­wi­dzie zorien­to­wa­łem się, że mat­ka jest cięż­ko cho­ra. Zgod­nie z praw­dą. Zgod­nie z tym, co mówi się we wsi. Wcze­śniej nie zaj­mo­wa­łem się inno­ścią i obco­ścią mat­ki, choć nie zna­łem bar­dziej samot­nej i izo­lo­wa­nej kobie­ty w naszym wiej­skim świat­ku. Wła­ści­wie odrzu­co­nej i odtrą­co­nej”.

Od bli­sko ćwierć wie­ku Tka­czy­szyn-Dyc­ki zwią­za­ny jest z Biu­rem Lite­rac­kim. W kolej­nych loka­li­za­cjach wydaw­nic­twa – naj­pierw w Legni­cy, potem we Wro­cła­wiu i Stro­niu Ślą­skim, wresz­cie w Koło­brze­gu – uka­zy­wa­ły się jego tomy, m.in.: Prze­wod­nik dla bez­dom­nych nie­za­leż­nie od miej­sca zamiesz­ka­nia (2000), Pio­sen­ka o zależ­no­ściach i uza­leż­nie­niach (2008), a ostat­nio tak­że Cia­ło wier­sza (2021) i Ina­czej nie będzie (2022). Otrzy­mał wie­le wyróż­nień lite­rac­kich, m.in.: Nagro­dę im. B. Sadow­skiej (1994), Nagro­dę Nie­miec­ko-Pol­skich Dni Lite­ra­tu­ry w Dreź­nie (1997), Nagro­dę Lite­rac­ką Gdy­nia (2006 – za Dzie­je rodzin pol­skich; 2009 – za Pio­sen­kę o zależ­no­ściach i uza­leż­nie­niach), Hubert Bur­da Pre­is (2007), Nagro­dę Lite­rac­ką Nike (2009 – rów­nież za Pio­sen­kę…) i Wro­cław­ską Nagro­dę Poetyc­ką Sile­sius (2012 – za Imię i zna­mię; 2020 – za cało­kształt twór­czo­ści). W 2021 roku poeta otrzy­mał jako dru­gi autor z Pol­ski (po Zbi­gnie­wie Her­ber­cie) Mię­dzy­na­ro­do­wą Nagro­dę Poetyc­ką mia­sta Mün­ster.