Jakub WIŚNIEWSKI: Myja

Jakub Wiśniew­ski – muzyk, tek­ściarz i woka­li­sta zwią­za­ne­go z wytwór­nią Kar­rot Kom­man­do zespo­łu Kir­szen­baum, z któ­rym wydał dotąd dwie pły­ty: Sty­pa kome­dian­ta (2019) i Się (2021) – zade­biu­to­wał wła­śnie w Biu­rze Lite­rac­kim jako pro­za­ik. Myja to kolej­ny po książ­kach Elż­bie­ty Łap­czyń­skiej, Mar­ty Soko­łow­skiej i Krzysz­to­fa Chro­now­skie­go debiut z pra­cow­ni „Pierw­szej książ­ki pro­zą” Biu­ra Lite­rac­kie­go.  

Jakub Wiśniew­ski – muzyk, tek­ściarz i woka­li­sta zespo­łu Kir­szen­baum, z któ­rym wydał dotąd dwie pły­ty: Sty­pa kome­dian­ta (2019) i Się (2021) – zade­biu­to­wał wła­śnie w Biu­rze Lite­rac­kim jako pro­za­ik. Myja jest kolej­nym po książ­kach Elż­bie­ty Łap­czyń­skiej, Mar­ty Soko­łow­skiej i Krzysz­to­fa Chro­now­skie­go debiu­tem z pra­cow­ni „Pierw­szej książ­ki pro­zą” Biu­ra Lite­rac­kie­go. To inter­tek­stu­al­na, nowo­cze­sna, odważ­na for­mal­nie opo­wieść o stra­cie, glo­ba­li­za­cji i współ­cze­snym kry­zy­sie toż­sa­mo­ści.

Naamah, żona Noego, umie­ra. Jej cia­ło zosta­je prze­kształ­co­ne w beto­no­wy pomnik, a Noe i jego trzej syno­wie tra­cą naj­waż­niej­szą kobie­tę w życiu. Naj­młod­szy z bra­ci, Jafet, włó­czy się po absur­dal­nie bez­kre­snym Mie­ście Babel i pró­bu­je odbu­do­wać rela­cję z tra­cą­cym zmy­sły ojcem, dojść do ładu z wła­sną prze­szło­ścią, a przede wszyst­kim dowie­dzieć się, czy ist­nie­je jaka­kol­wiek odpo­wiedź na pyta­nie o wła­sną toż­sa­mość. Spra­wy kom­pli­ku­je pacz­ka, któ­rą w tajem­ni­cy przed resz­tą rodzi­ny zapi­su­je mu w testa­men­cie mat­ka.

Mimo że imio­na głów­nych boha­te­rów (Noe, Jafet, Cham, Sem, Naama) brzmią biblij­nie i archa­icz­nie, Myja opo­wia­da o współ­cze­snych „my” i „ja”. To histo­ria ludz­kich zma­gań – z rela­cja­mi, z rodzi­ną, z wła­sną toż­sa­mo­ścią, z pró­ba­mi two­rze­nia wbrew Kie­ra­to­wi, wresz­cie z nad­cią­ga­ją­cym sza­leń­stwem. To tak­że nasze pol­skie „tu i teraz”. Tytu­ło­wy wie­lo­wy­mia­ro­wy stan „myja” – gdzie sen, pro­roc­two, fakt i pio­sen­ko­wy refren sca­la­ją się w jeden tekst – pozwa­la czy­tel­ni­kom oglą­dać rze­czy­wi­stość z per­spek­ty­wy ojca i syna, z któ­rych każ­dy na swój spo­sób prze­ży­wa roz­pad rodzi­ny i świa­ta.

Pre­mie­rze książ­ki towa­rzy­szy w Maga­zy­nie Lite­rac­kim biBLio­te­ka roz­mo­wa Kac­pra Szpyr­ki z Jaku­bem Wiśniew­skim – „O Astu­ria­sie i Faulk­ne­rze, Biblii i kawa­ii, napra­wia­niu samo­cho­dów, usu­wa­niu tatu­aży i Kry­sty­nie Czu­bów­nie” – oraz mani­fest autor­ski „Po co pisać”, w któ­rym autor mówi m.in. „Zaczą­łem pisać, bo nie umia­łem mówić. Po praw­dzie, mówie­nie nadal mnie męczy. Przede wszyst­kim dla­te­go, że mówić trze­ba do innych. Pisać nato­miast trze­ba do same­go sie­bie, a to daje pisa­niu jed­ną zale­tę: kie­dy piszesz, dowia­du­jesz się, kim na chwi­lę obec­ną jesteś”.

W pierw­szej recen­zji książ­ki Alek­san­dra Byr­ska tra­fia zauwa­ża: „Boha­ter Wiśniew­skie­go jest wobec świa­ta zagu­bio­ny i bez­bron­ny, ota­cza­ją go obce i nie­zro­zu­mia­łe siły mia­sta, któ­re jest zbyt wiel­kie, by ogar­nąć je myślą, i zbyt potęż­ne, aby pró­bo­wać z nim wal­czyć. Mie­rzy się z brze­mie­niem wsty­du i wszech­ogar­nia­ją­cej nie­mo­cy. Jak­by się skła­dał ze sła­bo­ści boha­te­rów zna­nych nam z dzieł wiel­kich moder­ni­stów, jak­by prze­jął ich cię­żar i dźwi­gał go dalej w nowo­cze­sność, ugi­na­jąc się jesz­cze niżej pod nara­sta­ją­cym cię­ża­rem”.

Zamów książ­kę