Joanna MUELLER & Joanna ŁAŃCUCKA: Waruj

16/09/2019 Premiery

Wspól­ne książ­ki poetów oraz ilu­stra­to­rów to w Pol­sce cią­gle rzad­kość. Zazwy­czaj publi­ka­cję pod­pi­su­je autor, a nazwi­sko gra­fi­ka co naj­wy­żej umiesz­cza się na okład­ce. Biu­ro Lite­rac­kie, któ­re jako jed­no z pierw­szych zaczę­ło na rów­ni trak­to­wać tłu­ma­czy i prze­kła­da­nych twór­ców, za namo­wą auto­rek książ­ki Waruj Joan­ny Muel­ler i Joan­ny Łań­cuc­kiej chce zmie­nić i ten zwy­czaj. Pierw­szą oka­zją do pre­zen­ta­cji książ­ki była zakoń­czo­na wczo­raj Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24.

 

BL_Info_2019.09.17_Joanna_MUELLER_Joanna_LANCUCKA_Waruj__www_top

 

Wyda­ne wła­śnie w Biu­rze Lite­rac­kim Waruj ma nie­ty­po­wą for­mę poemik­su, czy­li książ­ki poetyc­kiej połą­czo­nej z komik­sem. Powsta­ła ona w koope­ra­cji dwóch twór­czyń: Joan­ny Muel­ler (poet­ki, ese­ist­ki, redak­tor­ki) i Joan­ny Łań­cuc­kiej (malar­ki, gra­ficz­ki, pisar­ki). Obie Joan­ny stwo­rzy­ły już wcze­śniej wspól­ną pra­cę – baj­kę Nie­wid­ka i Zoba­czy­sko w for­mie kart do teatru kami­shi­bai – a teraz posta­no­wi­ły zmie­rzyć się razem z pro­jek­tem dla doro­słych czy­tel­ni­ków.

 

Joan­na Łań­cuc­ka ryso­wa­ła już poje­dyn­cze komik­sy do wier­szy innych poetek i poetów (mię­dzy inny­mi do tek­stu Mar­ty Pod­gór­nik w pro­jek­cie Biu­ra Lite­rac­kie­go „Komiks wier­szem” czy wier­sza Mał­go­rza­ty Leb­dy „Pochwa­ła matek”, a obec­nie cyklicz­nie do rubry­ki „Wier­szów­ka” w piśmie „Prze­krój”), jed­nak książ­ka przy­go­to­wa­na wraz z Joan­ną Muel­ler od począt­ku do koń­ca powsta­je w koope­ra­ty­wie i dzię­ki wza­jem­ne­mu inspi­ro­wa­niu się obu arty­stek.

 

Rów­nie czę­sto zatem gra­ficz­ka ilu­stru­je ist­nie­ją­ce już wier­sze poet­ki, jak i poet­ka odno­si się ekfra­stycz­nie do obra­zów nama­lo­wa­nych przez kole­żan­kę (np. w wier­szu „dla wła­ści­wej posta­wy”, któ­ry został napi­sa­ny przez Muel­ler na pod­sta­wie pra­cy malar­skiej „Dziew­czyn­ka dober­man” Łań­cuc­kiej, a potem z kolei, po prze­fil­tro­wa­niu przez sło­wo poetyc­kie, na nowo „prze­ry­so­wa­ny” przez gra­ficz­kę na komiks). Inspi­ra­cja jest zatem obo­pól­na.

 

Zda­niem Anny Kału­ży: „Każ­dy, kto choć tro­chę zna poezję Joan­ny Muel­ler, odnaj­dzie w sty­li­sty­ce Łań­cuc­kiej cha­rak­te­ry­stycz­ne chwy­ty z jej wier­szy: sło­wa, któ­re roz­prze­strze­nia­ją się na wie­le innych słów, zdań i fraz, a jed­no­cze­śnie uze­wnętrz­nia­ją całą swo­ją gene­alo­gię; dźwię­ko­wo-ryt­micz­ne powią­za­nia i pokre­wień­stwa spe­cy­ficz­nie fabry­ku­ją­ce czas i pod­mio­ty; opo­wieść inte­gru­ją­cą wie­le kodów i swo­bod­nie odno­szą­cą się do wszel­kich nor­ma­li­za­cji spo­łecz­no-kul­tu­ro­wych”.

 

Poemiks – prócz tego, że poprzez swo­ją koope­ra­tyw­ną for­mę prze­ła­mu­je kla­sycz­ny model myśle­nia o książ­ce poetyc­kiej jako dzie­le tyl­ko jed­ne­go auto­ra czy jed­nej autor­ki – wsłu­chu­je się w jesz­cze inne gło­sy prócz wizji arty­stycz­nych obu Joann. Tema­tem prze­wod­nim książ­ki są bowiem przy­go­dy kobie­cych gło­sów – roz­pi­sa­ne na tle zja­wisk spo­łecz­nych, kul­tu­ral­nych, poli­tycz­nych, histo­rycz­nych itd.

 

Waruj Joan­ny Muel­ler i Joan­ny Łań­cuc­kiej sta­no­wi zatem swo­iste ora­to­rium, w któ­rym głos jest udzie­la­ny kolej­nym solist­kom – boha­ter­kom czę­sto ska­za­nym na mil­cze­nie, odzy­wa­ją­cym się w róż­nych reje­strach (od krzy­ku do szep­tu), wal­czą­cym o zaist­nie­nie – i albo pozwa­la im wybrzmieć po raz pierw­szy w peł­ni odręb­no­ści, albo prze­ciw­nie – spla­ta róż­ne gło­sy w nabrzmie­wa­ją­cy siłą chór kobiet.

 

Sam poemiks jest dla obu twór­czyń taką pró­bą gło­su – zarów­no wła­sne­go, ponie­waż pra­ca nad taką for­mą książ­ki wią­że się z koniecz­no­ścią nego­cjo­wa­nia swej wizji w zde­rze­niu z wizją przy­ja­ciół­ki, jak i wspól­ne­go, tka­ne­go w prze­strze­ni arty­stycz­nych rela­cji, a nie kon­ku­ren­cji. Cie­ka­wym wyzwa­niem wyda­je się też zetknię­cie dwóch – zda­je się: nie­przy­sta­ją­cych – mode­li wyra­zu: sło­wa poetyc­kie­go i ilu­stra­cji komik­so­wej.

 

Obie autor­ki wie­rzą w to, że sztu­ka współ­cze­sna dowar­to­ścio­wu­je rela­cje i komi­ty­wy, w odróż­nie­niu od sztu­ki kla­sycz­nej, opar­tej na raczej nar­cy­stycz­nym i indy­wi­du­ali­stycz­nym podej­ściu do dzie­ła arty­stycz­ne­go. W tym zna­cze­niu dla każ­dej z arty­stek jest to rady­kal­ny pro­jekt nie tyl­ko książ­ko­wy, ale też życio­wy, toż­sa­mo­ścio­wy. Jak reali­zu­je się on w prak­ty­ce, moż­na zoba­czyć w maga­zy­nie lite­rac­kim biBLio­te­ka, gdzie Waruj zapre­zen­to­wa­ne zosta­ło blo­kiem spe­cjal­nych mate­ria­łów.

Inne wiadomości z kategorii
Teksty i materiały o książce w biBLiotece
  • o książce Zerwane ze smyczy Roz­mo­wa Syl­wii Głu­szak z Joan­ną Łań­cuc­ką i Joan­ną Muel­ler, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Waruj Joan­ny Łań­cuc­kiej i Joan­ny Muel­ler, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 wrze­śnia 2019 roku. więcej
  • POEZJE Waruj Frag­ment książ­ki Waruj Joan­ny Łań­cuc­kiej i Joan­ny Muel­ler, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 wrze­śnia 2019 roku. więcej
  • zapowiedzi książek Waruj Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Joan­ny Łań­cuc­kiej & Joan­ny Muel­ler Waruj, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 16 wrze­śnia 2019 roku. więcej
  • stacja Literatura Waruj Spo­tka­nie wokół książ­ki „Waruj Joan­ny Muel­ler i Joan­ny Łań­cuc­kiej z udzia­łem Joan­ny Muel­ler, Joan­ny Łań­cuc­kiej, Anny Ada­mo­wicz oraz Dawi­da Mate­usza w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 22. więcej