Marcin SENDECKI: W

Biu­ro Lite­rac­kie opu­bli­ko­wa­ło wła­śnie kolej­ny tom poetyc­ki Mar­ci­na Sen­dec­kie­go. To już jede­na­sta książ­ka, jaką autor Bła­mu oraz Opi­sów przy­ro­dy wydał w prze­nie­sio­nym nie­daw­no do Stro­nia Ślą­skie­go wydaw­nic­twie. Po wyma­ga­ją­cych nie­zwy­kłe­go sku­pie­nia wier­szach z Przed­mia­ru robót (tomu nagro­dzo­ne­go Wro­cław­ską Nagro­dą Poetyc­ką Sile­sius) oraz z Lamet, przy­szedł czas na W – książ­kę dają­cą się czy­tać jako poemat auto­bio­gra­ficz­no-auto­te­ma­tycz­ny, roz­bu­do­wa­na ele­gia na śmierć przy­ja­cie­la oraz pró­ba zapi­sa­nia i utrwa­le­nia wspól­nych losów w wier­szach.

Sen­dec­ki, mówiąc dość ogól­nie, mate­rią języ­ko­wą, języ­kiem poetyc­kim oraz spo­so­bem ist­nie­nia wier­sza i jego odnie­sie­nia­mi do rze­czy­wi­sto­ści poza­ję­zy­ko­wej inte­re­su­je się od daw­na. Nie­wy­klu­czo­ne, że cała jego twór­czość, pozor­nie nie­zro­zu­mia­ła, opor­na, her­me­tycz­na, jak sądzą nie­któ­rzy, bie­rze się z chę­ci cią­głe­go prze­su­wa­nia gra­ni­cy i spraw­dza­nia, co i jak da się powie­dzieć. Dwie poprzed­nie książ­ki roz­gry­wa­ją ten wątek cokol­wiek bez­po­śred­nio, tym­cza­sem W w pierw­szej chwi­li suge­ru­je sen­sy raczej auto­bio­gra­ficz­ne niż auto­te­ma­tycz­ne.

Nagro­ma­dze­nie imion i nazwisk, nazw ulic, miejsc, opi­sów sytu­acji, przy­bie­ra­ją­cych for­mę mniej lub bar­dziej roz­bu­do­wa­nych aneg­dot, oka­zu­je się, para­dok­sal­nie, cokol­wiek dez­orien­tu­ją­ce. Pro­blem czy­tel­ni­ka leży nie w tym, że dosta­je od wier­szy zbyt mało szcze­gó­łów, by wła­ści­wie roze­znać się w tych bio­gra­ficz­nych strzę­pach, lecz w bra­ku spo­iw, przejść, ele­men­tów łączą­cych. Nie spo­sób czy­tać „W” klu­czem wspo­mnie­nio­wo-pry­wat­no­ścio­wym, bo cho­ciaż śmierć Tom­ka Gań­ki, przy­ja­cie­la poety, wyda­je się istot­na, to – jak pisze Sen­dec­ki – „Powiedz­my, że temat/ loku­je się obok”.

To wła­śnie poja­wia­ją­cy się dokład­nie w cen­trum książ­ki wiersz dwu­dzie­sty pią­ty, z któ­re­go pocho­dzi powyż­szy cytat, pozwa­la nie­co lepiej zro­zu­mieć zamysł poety: „Powiedz­my, że banał/ wystą­pi tu w funkcji/ pozor­ne­go odróżnienia.// Powiedz­my, że tytuł/ ma walor,/ któ­ry bada się absencją.// Powiedz­my, że temat/ loku­je się obok.// Powiedz­my, że log/ nie ma stron.// Powiedz­my, że/ ścież­ka jest ciem­na”. Cho­dzi zatem znów – jak moż­na to inter­pre­to­wać – o samą opo­wieść, o mówie­nie, a nawet uma­wia­nie się (tak moż­na rozu­mieć powta­rza­ją­ce się „powiedz­my”).

Powyż­sze wyja­śnie­nia mimo wszyst­ko nie są jed­no­znacz­ne. Mówiąc, że „ścież­ka jest ciem­na”, poeta odsy­ła zapew­ne do mot­ta otwie­ra­ją­ce­go książ­kę: „Noc, wśród któ­rej poru­sza­my się po omac­ku, jest dla nas zbyt ciem­na, aby­śmy mogli cokol­wiek o niej twier­dzić, nawet to, że jej prze­zna­cze­niem jest trwać” (Lévi-Strauss). Rzecz w tym, że nie wie­my, dokąd owa ścież­ka ma nas zapro­wa­dzić – do języ­ka? Do wier­sza? Do mil­cze­nia?