Martyna BULIŻAŃSKA: wizyjna

Już dzi­siaj ze swo­im nowym tomem wier­szy wizyj­na wra­ca Mar­ty­na Buli­żań­ska – lau­re­at­ka Wro­cław­skiej Nagro­dy Lite­rac­kiej Sile­sius z 2014 roku za debiu­tanc­ki tom „moja jest ta zie­mia”.

Dobra wia­do­mość dla czy­tel­ni­ków poezji. Wła­śnie uka­zał się tom wizyj­na Mar­ty­ny Buli­żań­skiej. Lau­re­at­ka Wro­cław­skiej Nagro­dy Lite­rac­kiej Sile­sius w swo­jej dru­giej książ­ce zamiesz­cza wier­sze zaska­ku­ją­ce zarów­no pod wzglę­dem zróż­ni­co­wa­nia for­my, jak i tre­ści, głę­bo­kiej i świe­żej. Autor­ka nie­ustan­nie wymy­ka się czy­tel­ni­ko­wi, cza­sem bywa poważ­na, nie­kie­dy fry­wol­na, pre­cy­zyj­nie, ale rów­nież wymyśl­nie zwró­co­na tak ku deta­lo­wi, jak i nie­uchwyt­no­ściom.

Tom poet­ki przy­no­si zna­czą­ce i zasad­ni­cze zmia­ny, wpro­wa­dza nową jakość do „ośmie­lo­nej” dyk­cji zna­nej z tomu moja jest ta zie­mia. Pry­wat­nym i intym­nym tonom z poprzed­nie­go zbio­ru „wizyj­na” odpo­wia­da sze­ro­ko zary­so­wa­nym gestem poetyc­kim, pro­wa­dzą­cym pod­miot tych wier­szy dale­ko poza mistycz­ną „Pome­ra­nię”. Dru­ga książ­ka Buli­żań­skiej sta­no­wi nowe lirycz­ne otwar­cie autor­ki: to poezja bar­dziej prze­chod­nia i wysta­wio­na na zewnętrz­ną rze­czy­wi­stość.

„Myślę pla­stycz­nie, kadra­mi, obra­za­mi” – mówi autor­ka o pra­cy nad nową książ­ką i o tym, na czym pole­ga dzi­siaj isto­ta two­rze­nia poezji. „Odczu­wa­nie zmy­sło­we roz­sze­rza się i ilość bodź­ców odbie­ra­nych jest więk­sza, sil­niej­sza. To są chwi­le, kie­dy trwa ten natę­żo­ny odbiór i myśli się (zna­czy ja myślę), że rozu­miem już wszyst­ko, a przy­naj­mniej wię­cej. Tro­chę jak stan wizji, uciecz­ka w głąb sie­bie przy jed­no­cze­snym moc­nym odczu­wa­niu świa­ta”.

Adam Popra­wa, komen­tu­jąc nową książ­kę mło­dej poet­ki, zauwa­ża, że „tok wier­sza już tak nie zaska­ku­je, został pod­da­ny więk­sze­mu rygo­ro­wi (a nie mówię tu wca­le o sys­te­mach metrycz­nych), nadal jed­nak nie bra­ku­je cie­szą­cych ucho poetyc­kich zakłó­ceń, wiersz oddy­cha w zmien­nym ryt­mie. Więk­sze zaś upo­rząd­ko­wa­nie (…) reali­zu­je się za pomo­cą na przy­kład powtó­rzeń, przy­po­mi­na­ją­cych lita­nie czy zaklę­cia.”

Wyj­ście poza naj­bliż­sze sym­bo­licz­ne oraz tery­to­rial­ne oto­cze­nie – mimo iż prze­siąk­nię­te tajem­ni­cą, to jed­nak dobrze zna­ne i w dużym stop­niu przy­swo­jo­ne – nie ozna­cza jed­nak, że wizyj­na pozba­wio­na jest wąt­ków odsy­ła­ją­cych do pry­wat­ne­go sank­tu­arium mówią­cej pod­miot­ki. Poet­ka kie­ru­je swo­ją uwa­gę ku temu, co na zewnątrz, ale w tym wyj­ściu wciąż mówi „od sie­bie”. Nowa książ­ka Mar­ty­ny Buli­żań­skiej daje świa­dec­two cie­ka­wej ewo­lu­cji este­tycz­nej oraz świa­to­po­glą­do­wej autor­ki.

Mar­ty­na Buli­żań­ska zaczy­na­ła swo­ją przy­go­dę z lite­ra­tu­rą jako szes­na­sto­lat­ka w 2010 roku. Zosta­ła wów­czas lau­re­at­ką orga­ni­zo­wa­ne­go przez Biu­ro Lite­rac­kie kon­kur­su „Połów”. Jej debiu­tanc­ka książ­ka – wyda­na w 2013 roku moja jest ta zie­mia – zosta­ła uho­no­ro­wa­na Wro­cław­ską Nagro­dą Lite­rac­ką Sile­sius oraz III nagro­dą X Ogól­no­pol­skie­go Kon­kur­su Lite­rac­kie­go „Zło­ty Śro­dek Poezji”. Poet­ka pocho­dzi z Kujaw, miesz­ka w Toru­niu, gdzie pra­cu­je i stu­diu­je.