Nowe głosy z Europy: Asja BAKIĆ

Cykl pre­zen­ta­cji troj­ga lau­re­atów dru­giej edy­cji pro­jek­tu „Nowe gło­sy z Euro­py”, któ­rzy będą gościć na festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 22, roz­po­czy­na­my od Asji Bakić – pocho­dzą­cej z Bośni poet­ki, pro­za­icz­ki i tłu­macz­ki.

Pod­czas tego­rocz­nych Tar­gów Książ­ki w Lon­dy­nie ogło­szo­no dzie­się­ciu lau­re­atów dru­giej edy­cji pro­jek­tu „Nowe gło­sy z Euro­py” (wśród nich zna­la­zła się rów­nież Bron­ka Nowic­ka). Tro­je z nich: Asja Bakić (Bośnia), Char­lot­te Van den Bro­eck (Bel­gia) i Llŷr Gwyn Lewis (Walia) będzie gościć na festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 22 w Stro­niu Ślą­skim. W kolej­nych nume­rach biBLio­te­ki i na stro­nach Biu­ra Lite­rac­kie­go będzie moż­na prze­czy­tać zesta­wy tek­stów auto­rów oraz roz­mo­wy prze­pro­wa­dzo­ne przez Kac­pra Bart­cza­ka – na począ­tek z Asją Bakić.

W zwy­kle krót­kich, pre­cy­zyj­nych wier­szach („kąsa­ją­cych w samo sed­no”), w któ­rych widocz­ne jest iro­nicz­ne poczu­cie humo­ru, pro­sto­ta prze­ni­ka się z wie­lo­aspek­to­wą saty­rą. Nikt nie ujdzie cało prze­ni­kli­we­mu, dema­sku­ją­ce­mu spoj­rze­niu Bakić – a już na pew­no nie sama autor­ka. W cen­trum jej zain­te­re­so­wań poetyc­kich znaj­du­ją się wąt­ki zwią­za­ne z poli­ty­ką (któ­rą Bakić chęt­nie wyzy­wa na ring wier­sza) i sek­su­al­no­ścią. Intym­ność ustę­pu­je tu miej­sca obraz­kom por­no, a te, wbrew powszech­nym ocze­ki­wa­niom, zawsze pozo­sta­wia­ją „miej­sce na wię­cej”.

Na zna­cze­nie zagad­nień spo­łecz­nych w twór­czo­ści autor­ki zwra­ca uwa­gę kry­tycz­ka Jagna Poga­čnik, któ­ra na łamach chor­wac­kie­go dzien­ni­ka „Jutarn­ji list” o tek­stach Bakić pisze, że „otwie­ra­ją się (zapra­sza­jąc zara­zem czy­tel­ni­ka do dys­ku­sji) na sze­reg tema­tów, któ­rych po pro­stu nie moż­na pomi­nąć, gdy mówi się o współ­cze­snym świe­cie i współ­cze­snej lite­ra­tu­rze. To zagad­nie­nia takie jak toż­sa­mość, wol­ność oso­bi­sta, bio­ety­ka czy por­no­gra­fia i w ogó­le świat, któ­ry cze­ka na nas w przy­szło­ści”.

W uję­ciu Bakić wąt­ki te cha­rak­te­ry­zu­je (auto)świadomość kobie­ce­go pod­mio­tu, któ­ry o nich mówi. Ta femi­ni­stycz­na poezja roz­pra­wia się ze ste­reo­ty­pa­mi za pomo­cą inte­li­gent­nej iro­nii i demi­sty­fi­ka­cji, czym bro­ni się przed popad­nię­ciem w banał. Jej wier­sze są zapro­sze­niem do poje­dyn­ku, ale jest to też przy­ja­ciel­ska zachę­ta do lek­tu­ry. „Głów­ną tech­ni­ką twór­czą Bakić jest kolaż” – zauwa­ża kry­tyk Sla­đan Lipo­vec. „A jako poet­ka z byłej Jugo­sła­wii nie wal­czy o odręb­ność czy języ­ko­wą czy­stość – pisze nato­miast ponadna­ro­do­we tek­sty ze świa­do­mo­ścią, że języ­ki rozu­mie­ją się nawza­jem”.

Asja Bakić uro­dzi­ła się w 1982 roku w Tzu­li. Debiu­to­wa­ła w 2009 roku tomem Može i kak­tus, samo neka bode”, któ­ry przy­niósł jej nomi­na­cję do Kiklop Award za naj­lep­szy debiut. W 2015 roku uka­za­ła się jej dru­ga książ­ka – zbiór opo­wia­dań Mars nomi­no­wa­ny do nagro­dy dla mło­dych pisa­rzy im. Edo Budi­ša. Jej wier­sze i opo­wia­da­nia tłu­ma­czo­no m.in. na język angiel­ski, pol­ski, cze­ski, szwedz­ki. Redak­tor­ka femi­ni­stycz­ne­go por­ta­lu Muf (muf.com.hr). Tłu­macz­ka m.in. Emi­ly Dic­kin­son, Ale­jan­dry Pizar­nik, Eli­za­beth Bishop, Emi­la Cio­ra­na, Jacques’a Rancière’a. Obec­nie miesz­ka w Zagrze­biu.

„Nowe gło­sy z Euro­py” reali­zo­wa­ne są w ramach plat­for­my Lite­ra­ry Euro­pe Live, zrze­sza­ją­cej szes­na­ście euro­pej­skich insty­tu­cji i festi­wa­li lite­rac­kich. Sta­wia­ją sobie za cel pre­zen­ta­cję róż­no­rod­no­ści i bogac­twa euro­pej­skiej lite­ra­tu­ry współ­cze­snej – zarów­no pod wzglę­dem gatun­ko­wym, jak i języ­ko­wym. Pomy­sło­daw­cą pro­jek­tu jest Artur Bursz­ta. Lau­re­aci inau­gu­ra­cyj­nej edy­cji ini­cja­ty­wy gości­li w Stro­niu Ślą­skim w ramach Sta­cji Lite­ra­tu­ra 21, a w tym roku cała dzie­siąt­ka uczest­ni­czy­ła w festi­wa­lu „Kosmo­po­lis” w Bar­ce­lo­nie.