Oton Župančič w przekładzie Katariny Salamun Biedrzyckiej
Kielich upojenia Otona Župančiča w przekładzie Katariny Šalamun-Biedrzyckiej to czwarta książka Biura Literackiego z jubileuszowej serii „Klasycy europejskiej poezji”. To także pierwszy w Polsce większy wybór twórczości poety, który przynajmniej przez półwiecze władał wyobraźnią narodu słoweńskiego, z niezwykłą mocą wpływał na sposób myślenia i emocjonalność swoich rodaków.
Kielich upojenia Otona Župančiča w przekładzie Katariny Salamun Biedrzyckiej to czwarta książka Biura Literackiego z jubileuszowej serii „Klasycy europejskiej poezji”. To także pierwszy w Polsce większy wybór twórczości poety, który przynajmniej przez półwiecze władał wyobraźnią narodu słoweńskiego, z niezwykłą mocą wpływał na sposób myślenia i emocjonalność swoich rodaków. Książka jest częścią większego projektu wydawniczego, który jesienią ubiegłego roku został wsparty w unijnym programie translatorskim realizowanym przez Kreatywną Europę.
Poezja Župančiča nie zamyka się w minionym czasie ani w kręgu narodowej wspólnoty, przeciwnie – mistrzostwo słowa, witalizm wierszy oraz podejmowane przez autora uniwersalne tematy (tęsknota za ojczyzną, migracja, nieszczęścia wojen światowych, ale też osobiste przeżycia młodzieńcze i miłosne) sprawiają, że słoweński klasyk okazuje się poetą ważnym i aktualnym także dla dzisiejszych polskich czytelników.
Oton Župančič urodził się w 1878 roku na słoweńsko-chorwackim pograniczu (w Białej Krainie). Gimnazjum rozpoczął w miejscowości Novo Mesto, ale w roku 1891 rodzina przeniosła się do Lublany. Tu Župančič uczył się w liceum i udzielał społecznie oraz literacko; działał w tajnych sprzysiężeniach i drukował wiersze w czasopismach. Po maturze (1896) przez sześć lat studiował w Wiedniu historię i geografię. Zadebiutował w 1899 roku tomem wierszy Čaša opojnosti (Kielich upojenia).
Po studiach przez kilka lat podróżował, rozszerzając swoje horyzonty literackie w kontaktach z literaturą francuską, angielską, niemiecką. Z tego okresu pochodzą tomy: Čez plan (Przez równiny, 1904) i Samogovori (Rozmowy z samym sobą, 1908). Później poeta pracował jako archiwista i poświęcił się tłumaczeniom. W tym czasie powstały: tom V zarje Vidove (Ku zorzom świętego Wita, 1920) i Veronika Deseniška (1924).
W latach międzywojennych Oton Župančič był dyrektorem Słoweńskiego Narodowego Teatru w Lublanie i centralną postacią życia kulturalnego Słowenii. W 1945 roku wyszedł jego ostatni tomik wierszy Zimzelen pod snegom (Barwinek pod śniegiem). Wydał też liczne zbiorki wierszy dla dzieci. W Polsce przekłady jego tekstów drukowane były w antologii Liryka jugosłowiańska (1960) i Antologii poezji słoweńskiej (1973). Zmarł w 1949 roku.
Katarina Šalamun-Biedrzycka urodziła się w 1942 roku w Lublanie. Jest tłumaczką oraz badaczką współczesnej literatury polskiej i słoweńskiej, autorką tomów esejów i rozpraw historycznoliterackich. Studiowała slawistykę na uniwersytetach w Lublanie, Zagrzebiu i Krakowie. Po ukończeniu studiów pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim jako lektorka języka słoweńskiego, a następnie, po uzyskaniu tamże doktoratu w 1976 roku, jako literaturoznawczyni w Instytucie Słowianoznawstwa PAN.
Bibliografia jej przekładów z literatury słoweńskiej i polskiej obejmuje ponad trzydzieści książek przekładowych i publikacji autorskich – od Kochanowskiego (Odprawa posłów greckich), przez Wyspiańskiego (Wesele), Gombrowicza (Ferdydurke, Pornografia, Operetka), Miłosza (1500 wersów jego poezji i Zdobycie władzy), Schulza (Sklepy cynamonowe i szereg innych opowiadań), do Tomaža Šalamuna oraz licznych poetów słoweńskich i polskich.