Pamięć w wersji elektronicznej
„Największa powieść naszych czasów” i zdaniem Susan Sontag „jedna z największych książek stulecia” – Pamięć Pétera Nádasa w przekładzie Elżbiety Sobolewskiej – jest już dostępna w wersji elektronicznej.
„Największa powieść naszych czasów” i zdaniem Susan Sontag „jedna z największych książek stulecia” – Pamięć Pétera Nádasa w przekładzie Elżbiety Sobolewskiej – jest już dostępna w wersji elektronicznej. Licząca ponad 800 stron powieść, która ukazała się w Biurze Literackim w marcu 2017 roku po 30 latach od pierwszego wydania, przypomina nam węgierskiego kandydata do literackiej Nagrody Nobla, sytuując go obok Imrego Kertésza czy Pétera Esterházyego.
W tym postmodernistycznym, przełomowym dziele, zaliczanym do nurtu węgierskiej nowej prozy, Nádas kreśli panoramę rzeczywistości lat powojennych na Węgrzech, opierając się na prawdziwych wydarzeniach (z tego powodu powieść bywa zaliczana do literatury wspomnieniowej) oraz budując sylwetki bohaterów w taki sposób, by ukazać, jak życie prywatne łączyło się w tamtych czasach ze sprawami publicznymi i politycznymi.
Dlatego właśnie – jak twierdzi Krzysztof Varga – „W Pamięci nic nie jest oczywiste, musimy ją czytać także między wierszami, uważnie śledzić drugi plan, pisarz nie ułatwia nam zadania, w tym sensie powieść jest wyzwaniem, co się zowie, bo obecnie w literaturze stawia się na dosłowność i doraźność”. Przyrównywany w stylu do Prousta, Manna, Musila czy Brocha autor Pamięci doceniany jest za uchwycenie odczuć, które towarzyszą bohaterom w dojrzewaniu: mentalnym, emocjonalnym i erotycznym.
Tym, co wyróżnia tę prozę, są jej kunszt poetycki oraz wrażenia, jakie zostają po lekturze. Podkreśla to Varga, wyznając: „Gdybym był patetyczny, napisałbym, że literacki język Nádasa jest jak piękny śpiew syren, które sprowadzają zasłuchanych żeglarzy na skały. Nie wierzę w czytelnika, który wyjdzie z lektury tej powieści niepoharatany. Natomiast ten, kto ceni niespieszną narrację, kto potrafi się jeszcze skupić, żyjąc w świecie nieustannej galopady, kto zachował umiejętność wejścia w głębię opowieści, niechaj poświęci kilka dni na Pamięć, a nigdy nie zapomni tej książki”.
Czytelnicy zwracają również uwagę na wybitny przekład tej powieści o monumentalnej konstrukcji narracyjnej i skomplikowanej, bo niechronologicznej i nielinearnej strukturze. Elżbieta Sobolewska w rozmowie z Krzysztofem Sztafą podkreśla, jak trudnym zadaniem było zarówno jej tłumaczenie, jak i wydanie: „Przekład literacki to proces głęboko twórczy, a w przypadku Pamięci Nádasa wymyśleć należało całą koncepcję językową, tak jak gdyby autor pisząc, sam zrobił to po polsku. To jedyne porównanie, jakie ma sens”.
I dodaje: „Rzecz jasna, taka praca wymaga czasu, pomysłu, wielu lektur, choć, oczywiście, sporo sprawdzania też. Pomysłu na Nádasa nie znajdzie się ani w pośpiechu, ani w ‘znojnym trudzie’. Więc przez te wiele lat ja nie byłam gotowa na zajęcie się tylko tym przekładem, a rynek chyba też nie był gotów na trudną powieść autora z kraju, którego prozy nadal nie postrzega się w Polsce z perspektywy literatury europejskiej”.
Péter Nádas urodził się w 1942 roku w Budapeszcie. Jest prozaikiem, dramatopisarzem i eseistą. W latach sześćdziesiątych studiował dziennikarstwo i fotografię, przez jakiś czas pracował jako dziennikarz. Do tej pory opublikował około 30 książek, z których najważniejszą jest wydana w 1986 roku Pamięć. Był wielokrotnie nagradzany, m.in. Nagrodą Milána Füsta, Mikes Kelemen Kör Prize, Nagrodą Attili Józsefa, Prix du Meilleur Livre Étranger czy Nagrodą Franza Kafki.
Książka w wersji elektronicznej dostępna jest we wszystkich najważniejszych księgarniach, a także w poezjem.pl. Wydanie wersji elektronicznej Pamięci Pétera Nádasa zostało dofinansowane dzięki środkom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”. Książkę wsparły także Węgierski Instytut Kultury w Warszawie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu Węgier oraz Petőfi Literary Museum.
