Piotr Matywiecki: Palamedes

Majo­we pre­mie­ry Biu­ra Lite­rac­kie­go otwie­ra dłu­go wycze­ki­wa­ny poemat Pio­tra Maty­wiec­kie­go Pala­me­des. Praw­do­po­dob­nie to naj­waż­niej­sza książ­ka poetyc­ka w dorob­ku uty­tu­ło­wa­ne­go auto­ra.

Już dzi­siaj w Biu­rze Lite­rac­kim pre­mie­ra dłu­go wycze­ki­wa­ne­go poema­tu Pio­tra Maty­wiec­kie­go Pala­me­des! W skład obszer­nej publi­ka­cji, nad któ­rą autor pra­co­wał całe lata, wcho­dzą zarów­no tek­sty poetyc­kie, pro­za­tor­skie, jak i pró­by ese­istycz­ne, ukła­da­ją­ce się w zwar­tą całość o cha­rak­te­rze lirycz­nej antro­po­lo­gii. To jed­na z naj­waż­niej­szych ksią­żek w dorob­ku lau­re­ata Nagro­dy Lite­rac­kiej Gdy­nia, świa­dec­two nie­zwy­kłe­go kunsz­tu lite­rac­kie­go.

Na pla­nie fabu­lar­nym Pala­me­des podej­mu­je mało zna­ny – zapo­mnia­ny przez histo­rię – mit o jed­nym z hero­sów woj­ny tro­jań­skiej, boha­te­rze kul­tu­ro­wym, wiel­kim wyna­laz­cy, zamor­do­wa­nym przez Ody­se­usza. Fabu­ła książ­ki obej­mu­je cza­sy pre­hi­sto­rycz­ne aż do współ­cze­sno­ści i słu­ży zary­so­wa­niu ory­gi­nal­nej, poetyc­kiej antro­po­lo­gii. Treść ide­owa poema­tu nato­miast zawie­ra roz­wa­ża­nia o sprzecz­nym z natu­rą urzą­dze­niu świa­ta oraz o zało­ży­ciel­skiej mor­der­czo­ści cywi­li­za­cji.

Sam autor komen­tu­je dzie­ło w nastę­pu­ją­cy spo­sób: „Poemat roz­ra­stał się od pierw­szej fascy­na­cji grec­kim mitem i jego zło­żo­nym cha­rak­te­rem. Z jed­nej stro­ny był to mit dra­stycz­ny etycz­nie, bo mówią­cy o pierw­szej w dzie­jach zabój­czej poli­tycz­nej pro­wo­ka­cji, a z dru­giej zawie­rał har­mo­nij­ną i obszer­ną kul­tu­ro­wą treść. Ta mitycz­na mate­ria wyma­ga­ła powol­nej pra­cy nad swo­imi sen­sa­mi, wmy­śla­nia się w natu­rę zła, w naj­bar­dziej archa­icz­ne wąt­ki kul­tu­ry”.

Krzysz­tof Siw­czyk nato­miast zano­to­wał: „Gdy­by szu­kać jakiś punk­tów orien­ta­cyj­nych dla Pala­me­de­sa, w pol­skiej tra­dy­cji naj­bli­żej był­by może Faeton Witol­da Wirp­szy (…). Maty­wiec­ki jed­nak swo­jej nar­ra­cji ufa, pomi­ja (…), instru­men­ta­rium języ­ka pozo­sta­wia tym razem w spo­ko­ju uży­tecz­nej posłu­gi, jaką Pala­me­des odpra­wia ku czci poetyc­kiej antro­po­lo­gii.

Piotr Maty­wiec­ki jest poetą, kry­ty­kiem i ese­istą. W 2008 roku za zbiór ese­jów Twarz Tuwi­ma otrzy­mał Lite­rac­ką Nagro­dę Gdy­nia, w 2010 roku został wyróż­nio­ny Wro­cław­ską Nagro­dą Poetyc­ką Sile­sius (za Powie­trze i czerń), nato­miast dwa lata póź­niej za cało­kształt twór­czo­ści ode­brał nagro­dę Kamień, przy­zna­wa­ną pod­czas Festi­wa­lu Mia­sto Poezji w Lubli­nie. Jest czte­ro­krot­nym fina­li­stą Nagro­dy Nike (ostat­ni raz za tom Któ­rę­dy na zawsze z 2015 roku). Miesz­ka i pra­cu­je w War­sza­wie.

Twór­czość poetyc­ka auto­ra Pala­me­de­sa – pomi­mo wie­lu zmian reje­strów i licz­nych rekom­po­zy­cji – mie­ści się w kla­sy­cy­zu­ją­cym nur­cie poezji. Liry­ka krą­ży wokół zagad­nień o natu­rze reflek­syj­no-filo­zo­ficz­nej, takich jak melan­cho­lia, prze­mi­ja­nie czy kwe­stie życia i śmier­ci. Zasta­na­wia­jąc się nad feno­me­nem war­szaw­skie­go poety, Piotr Śli­wiń­ski napi­sał: „Maty­wiec­ki zbie­ra w swo­ich wier­szach życie. Peł­no w nich posta­ci, obra­zów miej­skich, pod­słu­cha­nych roz­mów, dro­bin ist­nie­nia”.