Przemysław SUCHANECKI: O

O Prze­my­sła­wa Sucha­nec­kie­go to kolej­na tego­rocz­na pre­mie­ra Biu­ra Lite­rac­kie­go, któ­ra jest wyróż­nie­niem w ramach pro­jek­tu wydaw­ni­cze­go „Dru­ga książ­ka wier­szem” reali­zo­wa­ne­go przy oka­zji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 26 w Stro­niu Ślą­skim.

O Prze­my­sła­wa Sucha­nec­kie­go to kolej­na tego­rocz­na pre­mie­ra Biu­ra Lite­rac­kie­go, któ­ra jest wyróż­nie­niem w ramach pro­jek­tu wydaw­ni­cze­go „Dru­ga książ­ka wier­szem” reali­zo­wa­ne­go przy oka­zji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 26 w Stro­niu Ślą­skim. Tom zbu­do­wa­ny na wiel­kim O: otwie­ra­ją­cy, ogar­nia­ją­cy, orga­nicz­ny. Zara­zem rady­kal­ny w awan­gar­do­wo­ści, jak i zapra­sza­ją­cy poprzez gościn­ne mini­mum. Wier­sze spra­co­wa­ne, a jed­no­cze­śnie prak­ty­ku­ją­ce Miro­now­ski model „leże­nia-myśle­nia”, o któ­rym wpraw­dzie nie śni­ło się waszym filo­zo­fom, ale na pew­no dośni­li je nasi poeci.

Prze­my­sław Sucha­nec­ki w swo­jej dru­giej książ­ce podej­mu­je wie­lo­po­zio­mo­wą, epi­ste­mo­lo­gicz­no-etycz­ną pra­cę: nad postrze­ga­ną rze­czy­wi­sto­ścią, nad doświad­cza­ją­cym pod­mio­tem i wresz­cie nad języ­kiem, któ­ry pró­bu­je to wszyst­ko objąć. I obej­mu­je, otwie­ra­jąc okno ogrom­nej, opo­ro­wej „obraź­ni”. „Trak­tu­je, jest, opo­wia­da. Zro­dzo­na z wewnętrz­nych prze­ta­so­wań i reform. Inna niż poprzed­nia. Bar­dziej roz­cheł­sta­na. Prze­my­sław Sucha­nec­ki o… i wte­dy otwie­rasz książ­kę” – tak reko­men­du­je ją sam autor.

Zda­niem Kac­pra Bart­cza­ka: „Języ­ko­wa wie­lość – czy­li wie­lość świa­ta, obja­wie­nie tegoż, któ­re jed­nak­że nie jest koń­cem, a impe­ra­ty­wem uczest­nic­twa. Wiersz języ­ko­wo-awan­gar­do­wy, któ­ry sam sta­je się śro­do­wi­skiem, świa­do­mo­ścią uwi­kłań. Taki mniej wię­cej kra­jo­braz wita czy­tel­ni­ka tego tomu. Jego utwo­ry uczest­ni­czą w świe­cie pogrą­ża­ją­cym się w roz­kła­dzie, ale jest to roz­kład wdro­żo­ny, pod­pa­try­wa­ny na głę­bo­kich pokła­dach”.

„Kolej­ne sce­ny to ułam­ki pro­ce­dur spo­łecz­nych ukła­dów, w któ­rych roz­pad jest już zako­do­wa­ny. A jed­no­cze­śnie znać tu ruch ku zbu­do­wa­niu swo­jej pamię­ci, wspo­ma­ga­nia wła­sne­go, azy­lu. Wier­sze, któ­re idą tro­pem wie­lo­imien­nej, mię­dzy­na­ro­do­wej awan­gar­dy, z któ­rej lek­cja pły­nie taka, że poezja musi mówić o świe­cie poza pro­stą ideą praw­dy-jako-refe­ren­cji, bo zwy­kła refe­ren­cja to zało­że­nie naiw­ne i zbyt czę­sto już wyko­rzy­sta­ne prze­ciw­ko nam. Śmiesz­ny, sztucz­ny pod­miot, ten, któ­ry wró­cił na opa­rach, żyje w języ­ku i kocha go, nie ufa­jąc mu do koń­ca. Trzy­ma się” – pisze Bart­czak.

W roz­mo­wie, jaką dla biBLio­te­ki prze­pro­wa­dził Michał Myt­nik, autor doda­je: „Bar­dzo lubię pisać o roz­pa­dzie, o kata­stro­fie. A zaraz potem o kon­struk­cji, któ­ra musi w nie­unik­nio­ny spo­sób nadejść potem. Moż­li­wość takich crash testów to jest coś, co sza­le­nie mnie napę­dza i eks­cy­tu­je w pisa­niu. To jest wła­ści­wie coś, z cze­go skła­da się życie, a o niczym innym nie chcę pisać tak bar­dzo jak o życiu po pro­stu, w całym jego fali­stym migo­ta­niu. Napraw­dę chciał­bym na ten pro­ces two­rze­nia patrzeć dokład­nie tak pro­sto. Jako na zwy­kłe zbi­ja­nie ze sobą ele­men­tów, któ­re wpra­wia w ruch machi­nę”.

Debiu­tanc­ki tom Sucha­nec­kie­go Wtra­ce­nie z 2019 roku nomi­no­wa­ny był do Nagro­dy Lite­rac­kiej Pre­zy­den­ta Mia­sta Bia­łe­go­sto­ku im. W. Kaza­nec­kie­go. „Okre­ślam sobie swo­je wier­sze jako epi­ste­mo­lo­gicz­no-etycz­ne: epi­ste­mo­lo­gicz­ne, bo wyda­je mi się, że zaj­mu­ją się pro­ce­sem postrze­ga­nia, reje­stro­wa­nia zda­rzeń i tego, co się w wyni­ku tej reje­stra­cji dzie­je w postrze­ga­ją­cym; taki dwu­to­ro­wy pro­ces, któ­ry czę­sto prze­bie­ga jed­no­cze­śnie, ale i bar­dzo dziw­nie” – tak o swo­jej pierw­szej książ­ce mówił wów­czas autor.