Przemysław SUCHANECKI: „Wtracenie”

Ostat­nią tego­rocz­ną pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest debiut Prze­my­sła­wa Sucha­nec­kie­go Wtra­ce­nie. To jed­na z trzech publi­ka­cji lau­re­atów Pra­cow­ni pierw­szej książ­ki reali­zo­wa­nej w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24. W dwóch poprzed­nich latach dzię­ki tej ini­cja­ty­wie zade­biu­to­wa­li: Michał Doma­gal­ski, Nina Manel, Aga­ta Jabłoń­ska, Jakub Pszo­niak i Jan Rojew­ski.

Ostat­nią tego­rocz­ną pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest debiut Prze­my­sła­wa Sucha­nec­kie­go Wtra­ce­nie. To jed­na z trzech publi­ka­cji lau­re­atów Pra­cow­ni pierw­szej książ­ki reali­zo­wa­nej w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24. W dwóch poprzed­nich latach dzię­ki tej ini­cja­ty­wie zade­biu­to­wa­li: Michał Doma­gal­ski, Nina Manel, Aga­ta Jabłoń­ska, Jakub Pszo­niak i Jan Rojew­ski.

Swym debiu­tanc­kim tomi­kiem autor wtrą­ca się w zwy­cza­jo­wy tryb uży­cia języ­ka, wytrą­ca – a zatem wyod­ręb­nia z zasty­głej cało­ści – kolej­ne skład­ni­ki rze­czy­wi­sto­ści i języ­ka, dzię­ki cze­mu my, czy­tel­ni­cy, choć tra­ci­my na chwi­lę bez­piecz­ne mode­le inter­pre­ta­cji, może­my się tym odzy­ska­nym przez poetę ele­men­tom przyj­rzeć jak dzie­ci, od nowa. Nie jest to jed­nak skraj­nie rady­kal­ny zamach na wszyst­ko, raczej sokra­tej­skie dzi­wie­nie się wła­snej nie­wie­dzy.

U Sucha­nec­kie­go pra­ca rewo­lu­cji prze­bie­ga w sfe­rze mikro (np. jako „cisza pod­czas łącze­nia wago­nów w ręka­wi­cach”), filo­zo­ficz­ną wykład­nię trze­ba sobie pery­pa­te­tycz­nie (bo nigdy pate­tycz­nie!) wycho­dzić, a błysk wizji zja­wia się w tym, co przy­ziem­ne – poeta bowiem, po „miro­no­we­mu”, pro­po­nu­je nam „leżeć widze­nie”. „Jeśli pra­gniesz medy­to­wać w nie­spo­koj­nych skład­niach, ten debiut jest dla cie­bie” – doda­je wydaw­ca w not­ce towa­rzy­szą­cej książ­ce.

Zda­niem Karo­la Mali­szew­skie­go, któ­ry pisze o książ­ce w biBLio­te­ce: „Tutaj pytań jest tyle, ile trze­ba. I doty­czą kwe­stii pod­sta­wo­wych. Po rów­no: spo­łecz­nych i meta­fi­zycz­nych. Chwi­la­mi powsta­je wra­że­nie, że samo posta­wie­nie pyta­nia jest wypo­wie­dzią mają­cą cha­rak­ter odpo­wie­dzi, że pyta­nie orga­ni­zu­je i ogra­ni­cza prze­strzeń dal­sze­go zna­cze­nia, narzu­ca­jąc akto­wi komu­ni­ka­cji domi­nu­ją­cy rys”. I doda­je: „przy­jem­nie czy­ta się tak oczysz­czo­ne, ‘wyha­mo­wa­ne’ debiu­tanc­kie tomi­ki”.

W roz­mo­wie opu­bli­ko­wa­nej w maga­zy­nie lite­rac­kim biBLio­te­ka Jakub Skur­tys pyta auto­ra: „Mam wra­że­nie, że spo­śród debiu­tu­ją­cych ostat­nio poetów w oko­li­cach trzy­dzie­ste­go roku życia posłu­gu­jesz się naj­bar­dziej abs­trak­cyj­nym, kon­cep­tu­al­nym poję­ciem prze­strze­ni. Jak­by bar­dziej inte­re­so­wa­ło Cię śle­dze­nie pew­nych pro­ce­sów w umy­śle niż osa­dza­nie wier­sza w kon­kret­nym miej­scu. Stu­diu­jesz filo­zo­fię, więc pew­nie prze­kła­da się to na spo­sób pisa­nia?”.

Autor odpo­wia­da: „Tak, stu­dia filo­zo­ficz­ne pod wzglę­dem umie­jęt­no­ści nazy­wa­nia rze­czy i zja­wisk dały mi bar­dzo wie­le, to jest nie do prze­ce­nie­nia. Okre­ślam sobie swo­je wier­sze jako epi­ste­mo­lo­gicz­no-etycz­ne: epi­ste­mo­lo­gicz­ne, bo wyda­je mi się, że zaj­mu­ją się pro­ce­sem postrze­ga­nia, reje­stro­wa­nia zda­rzeń i tego, co się w wyni­ku tej reje­stra­cji dzie­je w postrze­ga­ją­cym; taki dwu­to­ro­wy pro­ces, któ­ry czę­sto prze­bie­ga jed­no­cze­śnie, ale i bar­dzo dziw­nie”.