Raymond QUENEAU: Sroga zima

W osiem­dzie­sią­tą rocz­ni­cę pre­mie­ry uka­zu­je się pol­skie wyda­nie Sro­giej zimy Ray­mon­da Quene­au w prze­kła­dzie Han­ny Igal­son-Tygiel­skiej. Pro­zę auto­ra-rewo­lu­cjo­ni­sty, pre­kur­so­ra post­mo­der­ni­zmu, współ­za­ło­ży­cie­la eks­pe­ry­men­tal­nej gru­py lite­rac­kiej OuLi­Po ponow­nie przy­bli­ża pol­skim czy­tel­ni­kom Biu­ro Lite­rac­kie.

W osiem­dzie­sią­tą rocz­ni­cę pre­mie­ry uka­zu­je się pol­skie wyda­nie Sro­giej zimy Ray­mon­da Quene­au w prze­kła­dzie Han­ny Igal­son-Tygiel­skiej. Pro­zę auto­ra-rewo­lu­cjo­ni­sty, pre­kur­so­ra post­mo­der­ni­zmu, współ­za­ło­ży­cie­la eks­pe­ry­men­tal­nej gru­py lite­rac­kiej OuLi­Po ponow­nie przy­bli­ża pol­skim czy­tel­ni­kom Biu­ro Lite­rac­kie.

Po świet­nie przy­ję­tej przez kry­ty­kę i czy­tel­ni­ków powie­ści Nie­dzie­la życia, któ­ra tej samej tłu­macz­ce przy­nio­sła nomi­na­cje do pre­sti­żo­wych wyróż­nień: Nagro­dy Lite­rac­kiej Gdy­nia oraz Nagro­dy za Twór­czość Trans­la­tor­ską im. Tade­usza Boya-Żeleń­skie­go, uka­zu­je się w Pol­sce w koń­cu jed­na z naj­waż­niej­szych ksią­żek Ray­mon­da Quene­au.

W roz­mo­wie, jaka uka­za­ła się w biBLio­te­ce, Han­na Igal­son-Tygiel­ska mówi m.in.: „Sro­ga zima z 1939 roku, podob­nie jak o kil­ka­na­ście lat póź­niej­sza Nie­dzie­la życia, to powieść o woj­nie. O tym, że histo­ria przy­cho­dzi pod posta­cią woj­ny i nisz­czy wszyst­ko. Gwa­ran­tu­je czło­wie­ko­wi dni bez jutra i czas, w któ­rym już żad­ne­go ‘potem’ nie będzie”.

Boha­ter Sro­giej zimy utra­cił w poża­rze wszyst­ko, co kochał: żonę i mat­kę, a tak­że wła­sną duszę. Jest w nim nie­wy­po­wie­dzia­na chęć uni­ce­stwie­nia kogo­kol­wiek, pod­wa­że­nia nie­usu­wal­no­ści ist­nie­nia. Boha­ter zabi­ja pod absur­dal­nym pre­tek­stem zdra­dy tyl­ko po to, by móc dalej „żyć nor­mal­nie” w świe­cie, w któ­rym sło­wa zosta­ły kom­plet­nie wypa­czo­ne.

Quene­au kon­fron­tu­je czy­tel­ni­ka z dyle­ma­ta­mi jedy­nie pozor­nie odle­gły­mi. Wska­zu­je na uni­wer­sal­ny cha­rak­ter wojen­nych doświad­czeń. Życie według Quene­au sta­no­wi bole­sny i śmiesz­ny splot pęta­ją­cy czło­wie­ka od wewnątrz i dają­cy komicz­ne efek­ty na zewnątrz. Świa­do­my tego fak­tu czło­wiek nie­ustan­nie tkwi więc w prze­cią­gu uchy­lo­nych drzwi wio­dą­cych na „dru­gą stro­nę”.

„Sro­gą zimę po pol­sku czy­ta się świet­nie. Zasłu­ga to zna­ko­mi­tej tłu­macz­ki, któ­ra od lat odtwa­rza w pol­sz­czyź­nie świa­ty (nie)możliwe Quene­au z god­ną podzi­wu pre­cy­zją i kon­se­kwen­cją – pisze w biBLio­te­ce Juliusz Pie­li­chow­ski. „Sro­ga zima ma w sobie zara­zem coś z trak­ta­tu, jak i przy­po­wie­ści – o woj­nie, któ­ra powra­ca; o zimie, któ­ra nigdy nie odpusz­cza” – doda­je.

Han­na Igal­son-Tygiel­ska zaj­mu­je się prze­kła­dem od 1973 roku i ma w swo­im dorob­ku tłu­ma­cze­nia poezji (takich auto­rów jak Lecon­te de Lisle, Alphon­se de Lamar­ti­ne), dzieł filo­zo­ficz­nych (Pau­la Rico­eu­ra) oraz pro­zy (nobli­stów, np. Claude’a Simo­na i J.M.G. Le Clézio, czy innych wybit­nych twór­ców, jak Jacqu­es Atta­li, Fer­nand Brau­del, Colet­te, Geo­r­ges Sime­non, Gérard de Nerval).

Ray­mond Quene­au uro­dził się w Haw­rze. Jest auto­rem kil­ku­na­stu powie­ści, ese­jów, poema­tów, a tak­że komen­ta­to­rem Hegla. Stu­dio­wał filo­zo­fię, psy­cho­lo­gię i nauki mate­ma­tycz­ne. Był lek­to­rem wydaw­nic­twa Gal­li­mard (od 1938), człon­kiem Aka­de­mii Gon­co­ur­tów (1951–1970) i dyrek­to­rem Ency­klo­pe­dii Ple­ja­dy (od 1954 roku). Zmarł w 1976 roku w Pary­żu.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry