Samotność przestrzeni Emily Dickinson w Biurze Literackim

Już 24 czerw­ca uka­że się kolej­na prze­kła­do­wa książ­ka Biu­ra Lite­rac­kie­go – Samot­ność prze­strze­ni Emi­ly Dic­kin­son w tłu­ma­cze­niu Tade­usza Sław­ka. Liczą­cy bli­sko pięć­dzie­siąt tek­stów wybór wier­szy ame­ry­kań­skiej poet­ki to kolej­na pre­mie­ra i jeden z naj­waż­niej­szych punk­tów zbli­ża­ją­cej się 24 edy­cji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra, któ­ry w dniach 12–15 wrze­śnia po raz kolej­ny zawi­ta do Stro­nia Ślą­skie­go.

Już 24 czerw­ca uka­że się kolej­na prze­kła­do­wa książ­ka Biu­ra Lite­rac­kie­go – Samot­ność prze­strze­ni Emi­ly Dic­kin­son w tłu­ma­cze­niu Tade­usza Sław­ka. Liczą­cy bli­sko pięć­dzie­siąt tek­stów wybór wier­szy ame­ry­kań­skiej poet­ki to kolej­na pre­mie­ra i jeden z naj­waż­niej­szych punk­tów zbli­ża­ją­cej się 24 edy­cji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra, któ­ry w dniach 12–15 wrze­śnia po raz kolej­ny zawi­ta do Stro­nia Ślą­skie­go.

Bio­gra­fia Emi­ly Dic­kin­son (1830–1886), jed­nej z naj­wy­bit­niej­szych poetek w histo­rii, w dużej mie­rze pozo­sta­je zagad­ką. Zre­kon­stru­owa­ny z listów oraz wier­szy obraz jej życia nie­zmien­nie fra­pu­je kolej­ne poko­le­nia czy­tel­ni­ków, każąc na nowo sta­wiać pyta­nia o źró­dła twór­czo­ści i rolę, jaką odgry­wa­ją w niej samot­ność, dobro­wol­ne odosob­nie­nie, a tak­że nie zawsze łatwa do zde­fi­nio­wa­nia odmien­ność.

Uro­dzo­na w 1830 roku w Amherst (Mas­sa­chu­setts) Dic­kin­son two­rzy­ła w izo­la­cji, nie­mal całe swo­je życie spę­dza­jąc w rodzin­nym domu, z dala od świa­ta. Do roku 1886 uka­za­ło się dru­kiem zale­d­wie kil­ka z ponad 1700 tek­stów. Dopie­ro po śmier­ci poet­ki odna­le­zio­ne w zamknię­tym kufrze wier­sze pozwo­li­ły w peł­ni pojąć jej nie­zwy­kły talent, co przy­nio­sło autor­ce zasłu­żo­ne uzna­nie.

Poezja Emi­ly Dic­kin­son nie prze­sta­je zadzi­wiać swą nowo­cze­sno­ścią. Zma­ga­jąc się z tra­dy­cyj­ny­mi, „wiel­ki­mi” tema­ta­mi, Dic­kin­son czy­ni to na wła­snych warun­kach, pod­da­jąc lirycz­nej – i kry­tycz­nej – ana­li­zie zarów­no same poję­cia, z któ­rych utka­ny jest nasz obraz świa­ta, jaki i język, przy pomo­cy któ­re­go o nich mówi­my.

Pozor­nie nie­skom­pli­ko­wa­ne wier­sze Dic­kin­son sta­no­wią jed­ną z naj­bar­dziej wyszu­ka­nych pro­po­zy­cji inte­lek­tu­al­nych w dzie­jach poezji. Jak pisał Harold Blo­om: „Dic­kin­son osią­gnę­ła wewnętrz­ną wol­ność, któ­ra pozwo­li­ła jej prze­my­śleć wszyst­ko na nowo, zysku­jąc poznaw­czą ory­gi­nal­ność rów­nie głę­bo­ką co Wil­liam Bla­ke”.

Doko­na­ny przez Tade­usza Sław­ka wybór wier­szy obej­mu­je tek­sty ze wszyst­kich okre­sów jej twór­czo­ści, sta­jąc się kolej­ną, nie­zwy­kle zaj­mu­ją­cą pro­po­zy­cją odczy­ta­nia tych uni­ka­to­wych wier­szy, któ­re zadzi­wia­ją kunsz­tow­ną, zwię­złą for­mą. Dic­kin­son, jak pisał tłu­macz, to „wiel­ka mistrzy­ni myśl­ni­ków”, któ­ra w oso­bie ślą­skie­go ese­isty zna­la­zła god­ne­go sie­bie czy­tel­ni­ka i inter­pre­ta­to­ra.

Poezja ta od lat cie­szy się w Pol­sce nie­słab­ną­cą popu­lar­no­ścią. Prze­kła­da­na przez Kazi­mie­rę Iłła­ko­wi­czów­nę, Lud­mi­łę Mar­jań­ską, Andrze­ja Szu­bę, Sta­ni­sła­wa Barań­cza­ka, Macie­ja Maleń­czu­ka, a ostat­nio tak­że przez Kry­sty­nę Len­kow­ską Emi­ly Dic­kin­son nale­ży do naj­chęt­niej tłu­ma­czo­nych u nas poetów i poetek.

Pre­mie­ro­we prze­kła­dy Tade­usza Sław­ka to fascy­nu­ją­cy głos w toczą­cej się już od kil­ku­dzie­się­ciu lat dys­ku­sji o pol­skim obli­czu tej poezji, przy­no­szą­cy nie­zwy­kle świe­że spoj­rze­nie na inter­pre­ta­cję tej arcy­trud­nej dla każ­de­go tłu­ma­cza lite­ra­tu­ry. Samot­ność prze­strze­ni z nie­zwy­kłą maestrią odda­je zwod­ni­czą, ufun­do­wa­ną czę­sto na para­dok­sie pro­sto­tę wier­szy Dic­kin­son.

Tade­usz Sła­wek nale­ży do naj­wy­bit­niej­szych posta­ci pol­skiej huma­ni­sty­ki ostat­nich dekad. Jak zauwa­ża autor zamiesz­czo­ne­go w książ­ce posło­wia Juliusz Pie­li­chow­ski: „duet Dickinson–Sławek oka­zu­je się jed­nym z naj­szczę­śliw­szych inte­lek­tu­al­nych maria­ży, jakie moż­na sobie na nie­pew­nym grun­cie tej na wskroś ory­gi­nal­nej poezji wyobra­zić”.

Zna­ko­mi­ty tłu­macz, poeta, ese­ista, lite­ra­tu­ro­znaw­ca, pro­fe­sor Uni­wer­sy­te­tu Ślą­skie­go, a tak­że – od nie­daw­na – samo­rzą­do­wiec, w 2017 roku został lau­re­atem Poznań­skiej Nagro­dy Lite­rac­kiej. To dru­ga już książ­ka – po Pie­śni tor­by na pawia Nic­ka Cave’a – przy­go­to­wa­na przez Tade­usza Sław­ka we współ­pra­cy z Biu­rem Lite­rac­kim.