Serhij ŻADAN: Historia kultury początku stulecia i inne wiersze

11 lip­ca to w Biu­rze Lite­rac­kim dzień pre­mie­ry Histo­rii kul­tu­ry począt­ku stu­le­cia i innych wier­szy zna­ko­mi­te­go ukra­iń­skie­go poety Ser­hi­ja Żada­na w tłu­ma­cze­niu Boh­da­na Zadu­ry. Żadan jest waż­ną posta­cią ukra­iń­skiej sce­ny lite­rac­kiej. W Pol­sce zna­my go jako poetę, pro­za­ika, muzy­ka i akty­wi­stę, na język pol­ski prze­tłu­ma­czo­no jego sie­dem powie­ści i czte­ry tomy poezji. Kolej­na publi­ka­cja auto­ra jest świet­ną oka­zją do zapo­zna­nia się z jego wyjąt­ko­wym dorob­kiem.

11 lip­ca to w Biu­rze Lite­rac­kim dzień pre­mie­ry Histo­rii kul­tu­ry począt­ku stu­le­cia i innych wier­szy zna­ko­mi­te­go ukra­iń­skie­go poety Ser­hi­ja Żada­na w tłu­ma­cze­niu Boh­da­na Zadu­ry. Żadan jest waż­ną posta­cią ukra­iń­skiej sce­ny lite­rac­kiej. W Pol­sce zna­my go jako poetę, pro­za­ika, muzy­ka i akty­wi­stę, na język pol­ski prze­tłu­ma­czo­no jego sie­dem powie­ści i czte­ry tomy poezji. Kolej­na publi­ka­cja auto­ra jest świet­ną oka­zją do zapo­zna­nia się z jego wyjąt­ko­wym dorob­kiem.

Histo­ria kul­tu­ry począt­ku stu­le­cia i inne wier­sze to tom zawie­ra­ją­cy popra­wio­ną książ­kę Żada­na z 2005 roku o tym samym tytu­le. Była to pierw­sza publi­ka­cja poety prze­ło­żo­na na język pol­ski i opu­bli­ko­wa­na w Biu­rze Lite­rac­kim. Teraz zosta­ła wzbo­ga­co­na dodat­ko­wo o 29 nowych prze­kła­dów. Ostra kry­ty­ka post­so­wiec­kiej rze­czy­wi­sto­ści, czu­łe spoj­rze­nie na codzien­ność, wyra­zi­ste męskie i kobie­ce posta­ci. To tom pełen kon­tra­stów i oni­rycz­no-sur­re­ali­stycz­nych obra­zów.

Debiu­tu­ją­cy na począt­ku lat 90. ukra­iń­ski poeta jest nie­zwy­kle cenio­ny zarów­no w ukra­iń­skim, jak i pol­skim śro­do­wi­sku lite­rac­kim. Boh­dan Zadu­ra, tłu­macz wie­lu utwo­rów Żada­na, zauwa­ża: „Jego poezja jest sza­le­nie praw­dzi­wa i kon­kret­na. U nie­go rymy, nawet gra­ma­tycz­ne, nie brzmią sztucz­nie, co jest sza­lo­nym wyzwa­niem dla tłu­ma­cza. Do tego mistrzow­sko wła­da wier­szem wol­nym. To poeta kom­plet­ny, za czym idzie zgod­ność bio­gra­fii z lite­ra­tu­rą”.

Z kolei ukra­ino­znaw­czy­ni Mar­ta Kacwin-Duman stwier­dza: „Żadan to już nie­mal czło­wiek insty­tu­cja, rodzaj gwiaz­dy roc­ka na wojen­nej mapie Char­ko­wa, a nawet całej Ukra­iny. Jeden z naj­wy­bit­niej­szych przed­sta­wi­cie­li współ­cze­snej lite­ra­tu­ry ukra­iń­skiej”, a pro­fe­sor­ka i tłu­macz­ka Ola Hna­tiuk nazy­wa poetę „uoso­bie­niem ukra­iń­skiej nie­pod­le­gło­ści – połą­cze­niem tra­dy­cji wol­no­ścio­wej z nowo­cze­sno­ścią”.

Ser­hij Żadan to poeta, pro­za­ik, tłu­macz, ese­ista, woka­li­sta i akty­wi­sta. Absol­went i wykła­dow­ca ukra­ini­sty­ki i ger­ma­ni­sty­ki w Insty­tu­cie Peda­go­gicz­nym w Char­ko­wie. Lau­re­at wie­lu nagród, m.in. Bu-Ba-Bu za naj­pięk­niej­szy wiersz roku, Nagro­dy im. J. Con­ra­da-Korze­niow­skie­go, Mostów Ber­li­na, Nagro­dy Lite­rac­kiej Euro­py Środ­ko­wej Ange­lus, Nagro­dy Wil­hel­ma Tel­la, Nagro­dy Dere­ka Wal­cot­ta. Czło­wiek Roku „Gaze­ty Wybor­czej”. Ukra­iń­ski kan­dy­dat do lite­rac­kiej Nagro­dy Nobla.

Boh­dan Zadu­ra to poeta, pro­za­ik, tłu­macz i kry­tyk lite­rac­ki. Lau­re­at licz­nych nagród, m.in. Mię­dzy­na­ro­do­wej Nagro­dy Lite­rac­kiej im. H. Sko­ro­wo­dy, Nagro­dy im. C.K. Nor­wi­da, Wro­cław­skiej Nagro­dy Poetyc­kiej Sile­sius, Lite­rac­kiej Nagro­dy Euro­py Środ­ko­wej Ange­lus. Prze­kła­da z angiel­skie­go, ukra­iń­skie­go, bia­ło­ru­skie­go i węgier­skie­go. Redak­tor naczel­ny „Twór­czo­ści” w latach 2004–2020, zwią­za­ny rów­nież z „Akcen­tem” i „Lite­ra­tu­rą na Świe­cie”.