Tadeusz RÓŻEWICZ: Credo

Nie lada grat­kę Biu­ro Lite­rac­kie przy­go­to­wa­ło z oka­zji swo­je­go dwu­dzie­sto­pię­cio­le­cia. Na tom zaty­tu­ło­wa­ny Cre­do zło­ży­ło się 25 wier­szy poety, któ­ry w ostat­nich latach życia opu­bli­ko­wał w wydaw­nic­twie Artu­ra Bursz­ty jede­na­ście swo­ich ksią­żek. Pierw­szą z nich była nauka cho­dze­nia z 2007 roku. W 2015 roku uka­zał się pośmiert­ny tom Ostat­nia wol­ność zbie­ra­ją­cy poże­gnal­ne wier­sze Tade­usza Róże­wi­cza. Cre­do, podob­nie jak poprzed­nie książ­ki auto­ra, przy­go­to­wał Jan Sto­lar­czyk.

Nie lada grat­kę Biu­ro Lite­rac­kie przy­go­to­wa­ło z oka­zji swo­je­go 25-lecia. Na tom zaty­tu­ło­wa­ny Cre­do zło­ży­ło się 25 wier­szy poety, któ­ry w ostat­nich latach życia opu­bli­ko­wał w wydaw­nic­twie Artu­ra Bursz­ty jede­na­ście swo­ich ksią­żek. Pierw­szą z nich była nauka cho­dze­nia z 2007 roku. W 2015 roku uka­zał się pośmiert­ny tom Ostat­nia wol­ność zbie­ra­ją­cy poże­gnal­ne wier­sze Tade­usza Róże­wi­cza. Cre­do, podob­nie jak poprzed­nie książ­ki auto­ra, przy­go­to­wał Jan Sto­lar­czyk.

Na cha­rak­te­ry­stycz­na dla Róże­wi­cza napię­cie, widocz­ne rów­nież w tym zbio­rze, zwra­ca uwa­gę recen­zu­ją­cy książ­kę na łamach biBLio­te­ki Karol Mali­szew­ski: „Ten roz­dź­więk towa­rzy­szył mi przy lek­tu­rze Cre­da. Poczu­cie nie­usta­ją­ce­go napię­cia mię­dzy chę­cią afir­mo­wa­nia poetyc­kie­go gestu a potrze­bą iro­ni­zo­wa­nia na jego temat, nego­wa­nia jego istot­ne­go sen­su. Oto ciem­na ener­gia, któ­rej obec­no­ści doświad­cza­łem przy czy­ta­niu”.

I doda­je: „W tym Róże­wicz jest cią­gle żywy, żywot­ny, współ­cze­sny, wła­śnie jako świa­dek wiecz­nie sta­ją­ce­go się koń­ca poezji, pro­ce­su pisa­nia pod­le­ga­ją­ce­go temu mrocz­ne­mu cie­nio­wi i jed­no­cze­śnie mu zaprze­cza­ją­ce­go. Ta szar­pa­ni­na jest wciąż płod­na i na swój spo­sób nowo­cze­sna”. Wybór Jana Sto­lar­czy­ka prze­su­wa też akcen­ty w innej jesz­cze kwe­stii, wbrew przy­kle­jo­nej twór­cy „mate­ria­li­stycz­nej” ety­kie­cie.

„Cho­dzi o stop­nio­we nasy­ca­nie ‘mate­ria­li­zmu’ i ‘ate­izmu’ tre­ścia­mi meta­fi­zycz­ny­mi” – zauwa­ża Karol Mali­szew­ski. „To, co ludz­kie, pro­ste, zwy­czaj­ne znaj­du­je w tym wybo­rze, w tak spro­fi­lo­wa­nym kształ­cie prze­sła­nia, sprzy­mie­rzeń­ca w posta­ci cze­goś już pra­wie reli­gij­ne­go. Oczy­wi­ście nie ma w tym osten­ta­cji i prze­sa­dy, bo jest prze­cież sub­tel­na gra­ni­ca mię­dzy wia­rą a jej pozo­ra­mi. A jed­nak…”. W tym miej­scu war­to zosta­wić pole do inter­pre­ta­cji dla czy­tel­ni­ka.

Tade­usz Róże­wicz uro­dził się 9 paź­dzier­ni­ka 1921 roku w Radom­sku. Debiu­to­wał przed woj­ną w mie­sięcz­ni­ku soda­li­cji mariań­skiej „Pod zna­kiem Marii” i ogól­no­pol­skim piśmie mło­dzie­ży „Czer­wo­ne Tar­cze”. Praw­dzi­wy debiut poetyc­ki (tom Nie­po­kój), któ­rym doj­rza­le wszedł do lite­ra­tu­ry, uka­zał się w roku 1947. W kolej­nych latach uka­zy­wa­ły się zbio­ry poezji, potem pro­zy, wresz­cie zosta­ły wysta­wio­ne licz­ne dra­ma­ty Róże­wi­cza.

Utwo­ry Tade­usza Róże­wi­cza opu­bli­ko­wa­no w pięć­dzie­się­ciu języ­kach. Był on lau­re­atem licz­nych pol­skich oraz świa­to­wych nagród arty­stycz­nych, a tak­że dok­to­rem hono­ris cau­sa dzie­wię­ciu pol­skich uczel­ni. Od 2007 roku aż do śmier­ci poety w 2014 roku Biu­ro Lite­rac­kie sta­ło się domem wydaw­ni­czym Tade­usza Róże­wi­cza. Do tej pory uka­za­ło się tu jede­na­ście tomów z poezją, pro­zą, wywia­da­mi oraz książ­ka z wier­sza­mi jemu dedy­ko­wa­ny­mi i z inter­pre­ta­cja­mi jego poezji pt. Dorze­cze Róże­wi­cza wraz z fil­mem autor­stwa Artu­ra Bursz­ty i Jolan­ty Kowal­skiej.

Auto­rem wybo­ru jest wie­lo­let­ni sekre­tarz Tade­usza Róże­wi­cza i redak­tor jego ksią­żek Jan Sto­lar­czyk, któ­ry tak mówi o Cre­do: „Tomik to moja anto­lo­gia oso­bi­sta, ale nie subiek­tyw­na, skła­da­ją­ca się z wier­szy, któ­re lubię, lecz z tych, któ­re zdol­ne są dziś prze­mó­wić do doświad­cze­nia mło­de­go poko­le­nia, kore­spon­do­wać z jego dyle­ma­ta­mi, nie­po­ko­ja­mi. Mię­dzy mną a Tade­uszem Róże­wi­czem widzę tego poten­cjal­ne­go odbior­cę – czyn­ne­go świad­ka dia­lo­gu z mistrzem”.

Jan Sto­lar­czyk uro­dził się w 1947 roku w Woj­cie­szo­wie. Jest absol­wen­tem tech­ni­kum gór­ni­cze­go i filo­lo­gii pol­skiej. Pra­co­wał w róż­nych zawo­dach. Od począt­ku 1987 do koń­ca 2007 roku peł­nił funk­cję redak­to­ra naczel­ne­go w Wydaw­nic­twie Dol­no­ślą­skim. Jest pomy­sło­daw­cą (sam i z Andrze­jem Ada­mu­sem) wie­lu serii książ­ko­wych, m.in. „A to Pol­ska wła­śnie”, „Biblio­te­ka Pisa­rzy Żydow­skich”, „Biblio­te­ka Kla­sy­ki”.

Przez wie­le lat współ­pra­co­wał jako redak­tor m.in. ze Zbi­gnie­wem Her­ber­tem i Tymo­te­uszem Kar­po­wi­czem. Przez 27 lat był redak­to­rem i współ­pra­cow­ni­kiem Tade­usza Róże­wi­cza, współ­uczest­ni­czył w wyda­niu wszyst­kich nowych ksią­żek poety oraz 12-tomo­wych „Utwo­rów zebra­nych”. W 2007 roku razem z Róże­wi­czem prze­niósł się do Biu­ra Lite­rac­kie­go. Po śmier­ci Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza w 2005 roku opie­ko­wał się jego spu­ści­zną.

Książ­ka Tade­usza Róże­wi­cza jest pierw­szą z ośmiu oko­licz­no­ścio­wych publi­ka­cji z utwo­ra­mi naj­waż­niej­szych auto­rów, któ­rych twór­czo­ścią zaj­mo­wa­ło się w ostat­nim ćwierć­wie­czu Biu­ro Lite­rac­kie. Wszyst­kie będą uka­zy­wać się od stycz­nia do grud­nia 2020 roku i zosta­ną zapre­zen­to­wa­ne pod­czas 25. edy­cji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra zapla­no­wa­ne­go mię­dzy 10 a 13 wrze­śnia w Stro­niu Ślą­skim i Sien­nej.