Tadeusz RÓŻEWICZ: Teksty odzyskane

Tuż przed ósmą rocz­ni­cą śmier­ci Tade­usza Róże­wi­cza Biu­ro Lite­rac­kie opu­bli­ko­wa­ło Tek­sty odzy­ska­ne – kil­ka­dzie­siąt nie­po­etyc­kich tek­stów, nigdy nie­pu­bli­ko­wa­nych w książ­kach, zapo­mnia­nych, nie­do­stęp­nych lub zna­nych jedy­nie „ze sły­sze­nia”.

Tuż przed ósmą rocz­ni­cą śmier­ci Tade­usza Róże­wi­cza Biu­ro Lite­rac­kie opu­bli­ko­wa­ło Tek­sty odzy­ska­ne – kil­ka­dzie­siąt nie­po­etyc­kich tek­stów, nigdy nie­pu­bli­ko­wa­nych w książ­kach, zapo­mnia­nych, nie­do­stęp­nych lub zna­nych jedy­nie „ze sły­sze­nia”. Od nie­od­no­to­wy­wa­ne­go w biblio­gra­fiach pra­so­we­go debiu­tu pięt­na­sto­let­nie­go ucznia gim­na­zjum im. F. Fabia­nie­go w Radom­sku po „ostat­ni wywiad” oraz zapi­sa­ny na skraw­ku papie­ru nie­for­mal­ny testa­ment poety. Czy­tel­nik znaj­dzie tu zarów­no pro­zę fik­cjo­nal­ną i repor­ta­żo­wo-iti­ne­ra­ryj­ną, roz­mo­wy, felie­to­ny, jak i tek­sty o cha­rak­te­rze pro­gra­mo­wym czy kry­tycz­no­li­te­rac­kim.

Tek­sty odzy­ska­ne, będą­ce dopeł­nie­niem wyda­nych w paź­dzier­ni­ku „Wier­szy odzy­ska­nych”, to histo­ria nowo­cze­sno­ści i pono­wo­cze­sno­ści – od lat trzy­dzie­stych XX wie­ku po rok 2013 – odci­śnię­ta w pro­zie fabu­lar­nej i repor­ta­żo­wo-iti­ne­ra­ryj­nej, w wypo­wie­dziach pro­gra­mo­wych i auto­ko­men­ta­rzach, we frag­men­tach dra­ma­tu i nowe­li fil­mo­wej, w zapi­skach kry­tycz­no­li­te­rac­kich i w pró­bie oso­bi­stej teo­rii foto­gra­fii, w prze­mó­wie­niach, humo­re­skach i uryw­kach dzien­ni­ka. Liczą­ca prze­szło 230 stron opo­wieść o życiu czło­wie­ka pro­win­cjo­nal­ne­go, któ­ry posta­no­wił stać się jed­nym z naj­waż­niej­szych pisa­rzy współ­cze­sno­ści i zamiar swój zre­ali­zo­wał.

Zda­niem wie­lo­let­nie­go wydaw­cy i redak­to­ra ksią­żek Tade­usza Róże­wi­cza Jana Sto­lar­czy­ka: „Już Wier­sze odzy­ska­ne oka­za­ły się wiel­ką nie­spo­dzian­ką czy­tel­ni­czą, ‘odzy­ska­niem’ zapo­mnia­nych tek­stów dla miło­śni­ków poezji. Waż­nym dla współ­cze­snej kul­tu­ry lite­rac­kiej ‘recy­klin­giem’ jego tek­stów. Dopeł­nie­niem wie­dzy o roz­wo­ju wie­lo­wąt­ko­wej twór­czo­ści pisa­rza i jego bio­gra­fii wewnętrz­nej, zwłasz­cza z wcze­sne­go okre­su. Podob­nie inte­re­su­ją­co pod wzglę­dem poznaw­czym i czy­sto czy­tel­ni­czym są Tek­sty odzy­ska­ne zebra­ne przez Prze­my­sła­wa Dako­wi­cza, auto­ra m.in. zbio­ru ‘Poeta (bez)religijny. O twór­czo­ści Tade­usza Róże­wi­cza’”.

Zda­niem Jaku­ba Skur­ty­sa „Pra­cę Dako­wi­cza w obu tomach – wier­szy i pro­zy – trze­ba doce­nić. Jed­nym z walo­rów Tek­stów odzy­ska­nych jest chro­no­lo­gicz­na skró­to­wość i wie­lo­ga­tun­ko­wość. Bez wda­wa­nia się w deta­licz­ne stu­dia moż­na dzię­ki temu prze­śle­dzić, jak zmie­niał się styl poety i jego spo­sób myśle­nia przez prze­szło sie­dem­dzie­siąt lat. Tek­sty odzy­ska­ne – pisze w posło­wiu autor Afa­zji pol­skiej – pozwa­la­ją czy­tel­ni­ko­wi wej­rzeć w pro­ces dosko­na­le­nia i sub­tel­nie­nia warsz­ta­tu pisar­skie­go, czy­nią zeń świad­ka arty­stycz­ne­go doj­rze­wa­nia Tade­usza Róże­wi­cza oraz kształ­to­wa­nia się jego lite­rac­kie­go pro­gra­mu”.

Tade­usz Róże­wicz uro­dził się 9 paź­dzier­ni­ka 1921 roku w Radom­sku. Praw­dzi­wy debiut poetyc­ki (tom Nie­po­kój), któ­rym doj­rza­le wszedł do lite­ra­tu­ry, uka­zał się w roku 1947. W kolej­nych latach poja­wia­ły się zbio­ry poezji, potem pro­zy, wresz­cie zosta­ły wysta­wio­ne licz­ne dra­ma­ty Róże­wi­cza. Jego utwo­ry opu­bli­ko­wa­no w 50 języ­kach. Był lau­re­atem wie­lu pol­skich oraz świa­to­wych nagród arty­stycz­nych, a tak­że dok­to­rem hono­ris cau­sa dzie­wię­ciu pol­skich uczel­ni. Biu­ro Lite­rac­kie, od 2007 roku aż do śmier­ci poety w 2014 roku, było „domem wydaw­ni­czym Tade­usza Róże­wi­cza”.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry – pań­stwo­we­go fun­du­szu celo­we­go