Tomek GROMADKA: Komunizm, gówno i może cię kocham

Poezją Tom­ka Gro­mad­ki rzą­dzą fra­zy wybra­ko­wa­ne na bru­ku, ner­wi­co­we per­se­we­ra­cje, elip­sy wyko­pa­ne z tabu klas. Nie, nie rzą­dzą. Poezja Tom­ka Gro­mad­ki – bra­na z mar­szu i trans­pa­ren­tu – nie pozwa­la prze­cież sobą rzą­dzić, ale też nie zezwa­la sobie na przej­mo­wa­nie rzą­dów i posia­da­nie szczyt­nych racji. Od 7 lute­go może­my się o tym prze­ko­nać dzię­ki debiu­tanc­kiej książ­ce auto­ra Komu­nizm, gów­no i może cię kocham, któ­ra zosta­ła wybra­na w ubie­gło­rocz­nym pro­jek­cie Biu­ra Lite­rac­kie­go „Pierw­sza książ­ka wier­szem”. 

Poezją Tom­ka Gro­mad­ki rzą­dzą fra­zy wybra­ko­wa­ne na bru­ku, ner­wi­co­we per­se­we­ra­cje, elip­sy wyko­pa­ne z tabu klas. Nie, nie rzą­dzą. Poezja Tom­ka Gro­mad­ki – bra­na z mar­szu i trans­pa­ren­tu – nie pozwa­la prze­cież sobą rzą­dzić, ale też nie zezwa­la sobie na przej­mo­wa­nie rzą­dów i posia­da­nie szczyt­nych racji. Od 7 lute­go może­my się o tym prze­ko­nać dzię­ki debiu­tanc­kiej książ­ce auto­ra Komu­nizm, gów­no i może cię kocham, któ­ra zosta­ła wybra­na w ubie­gło­rocz­nym pro­jek­cie Biu­ra Lite­rac­kie­go „Pierw­sza książ­ka wier­szem”.

W swo­jej książ­ce Gro­mad­ka pyta o to, czy wiersz jest prze­strze­nią dzia­łań spo­łecz­nych, a pisa­nie sta­je się narzę­dziem samo­po­zna­nia oraz poszu­ki­wa­niem życio­daj­ne­go miej­sca w świe­cie i indy­wi­du­al­nej for­my (nie)zaangażowania wobec współ­cze­snych bolą­czek. „Pisa­łem te wier­sze od nasto­let­nio­ści, choć wszyst­kie powsta­ły w cią­gu czte­rech ostat­nich lat. Jest w nich całe moje życie: depre­sja, rela­cje roman­tycz­ne, rodzin­ne, akty­wizm, wia­ra we wspól­no­ty, umi­ło­wa­nie wier­sza, kata­stro­fizm, spo­łecz­ni­ko­stwo” – doda­je autor.

Tomek Gro­mad­ka śmia­ło łączy wątek frag­men­ta­rycz­nej histo­rii lewi­cy z cząst­ko­wą histo­rią rodzi­ny, ale dąży też do misty­cy­zmu, trans­mu­ta­cji. Śle­dzi­my rela­cje poza­ro­dzin­ne, fan­ta­zje i uto­pie. Wię­cej niż rzą­dze­nia jest w książ­ce pożą­da­nia – chło­pię­ce­go, nie­speł­nio­ne­go, oku­pio­ne­go upo­ko­rze­nia­mi. Tak, bo i o kupo­wa­niu (w dobie kapi­ta­li­zmu) jest ta książ­ka, i o roz­ma­itych oku­pa­cjach: prze­ży­wa­nych w histo­rii, w rodzi­nie, w rela­cjach miło­snych, wspól­no­tach akty­wi­stycz­nych i w samym sobie. Publicz­ne kocha się tu z pry­wat­nym, a wszyst­ko pod­glą­da ruchli­wy „języ­czek wmu­ro­wa­ny pod fla­ka­mi gra­fii”.

Zda­niem Zuzan­ny Sali: „Mimo istot­ne­go dla Gro­mad­ki sku­pie­nia na oso­bie mówią­cej jest też w tej poezji głę­bo­ka świa­do­mość (i towa­rzy­szą­ca jej potrze­ba komen­to­wa­nia) zewnę­trza. Prze­ja­wia się ona na głę­bo­kim pozio­mie wła­śnie w swo­istej domyśl­no­ści wspól­no­ty komu­ni­ka­cyj­nej. Z kolei w języ­ku poetyc­kim debiu­tan­ta por­tre­to­wa­nie rela­cji odby­wa się głów­nie za pomo­cą prze­su­nięć gra­ma­tycz­nych. Nad­zwy­czaj czę­sto kie­ru­je się on zasa­dą łącze­nia zewnę­trza i wglą­du – tego, co pozo­sta­je za pozio­mie mate­rial­nym, fak­tycz­nym czy obiek­tyw­nym, z tym, co subiek­tyw­ne, odczu­wa­ne, wyobra­żo­ne.

W roz­mo­wie z Prze­my­sła­wem Sucha­nec­kim w biBLio­te­ce autor dekla­ru­je: „Uwiel­biam, jak to, co piszę, jest róż­no­rod­nie rozu­mia­ne. Jed­nak przede wszyst­kim zale­ży mi na odczu­ciach – żeby te wier­sze dało się odczu­wać, żeby robi­ły coś z emo­cja­mi odbie­ra­ją­cej oso­by”. W innym miej­scu doda­je: „poezja zaan­ga­żo­wa­na to jest według mnie super­waż­na rzecz, też spo­łecz­nie. Bo zmie­nia­jąc lite­ra­tu­rę, zmie­nia­my rze­czy­wi­stość. Ja moc­no wie­rzę w spra­wie­dli­wość spo­łecz­ną, ale wiem jed­no – ona się zisz­cza tyl­ko i wyłącz­nie w robie­niu”.

Tomasz Gro­mad­ka jest ani­ma­to­rem kul­tu­ry, per­for­me­rem i dra­ma­tur­giem. Został lau­re­atem pro­jek­tów Biu­ra Lite­rac­kie­go „Połów. Poetyc­kie debiu­ty 2020” oraz „Pierw­sza książ­ka wier­szem 2021”. Nale­ży do Sto­wa­rzy­sze­nia Peda­go­gów Teatru. Współ­two­rzy Stół Powszech­ny w War­sza­wie, gdzie autor miesz­ka. Książ­ka Gro­mad­ki to kolej­na pre­mie­ra, któ­ra zapo­wia­da 27. edy­cję festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki zapla­no­wa­ne­go mię­dzy 22 a 25 wrze­śnia 2022 roku w Koło­brze­gu w Regio­nal­nym Cen­trum Kul­tu­ry.

Zamów książ­kę