TransPort Literacki 29: Kierunek literatura

W Koło­brze­gu spo­tka­niem z Hiro­mi ITŌ z Japo­nii oraz wrę­cze­niem festi­wa­lo­wych nagród Cof­fe­edesk „Koło brze­gu poezji i pro­zy” i Legi­mi „Książ­ka z Biu­ra 2024” z fina­ło­wym kon­cer­tem Mali­ny MIDERY i Midi 4 zakoń­czy­ła się 29. edy­cja Trans­Por­tu Lite­rac­kie­go. Naj­star­szy tego typu festi­wal w Pol­sce po raz kolej­ny udo­wod­nił, że opi­nie na temat kry­zy­su czy­tel­nic­twa i niszo­wo­ści wyda­rzeń poświę­co­nych wyso­ko­ga­tun­ko­wej lite­ra­tu­rze w Pol­sce i Euro­pie nie są zgod­ne z praw­dą.

W Koło­brze­gu spo­tka­niem z Hiro­mi ITŌ z Japo­nii oraz wrę­cze­niem festi­wa­lo­wych nagród Cof­fe­edesk „Koło brze­gu poezji i pro­zy” i Legi­mi „Książ­ka z Biu­ra 2024” z fina­ło­wym kon­cer­tem Mali­ny MIDERY i Midi 4 zakoń­czy­ła się 29. edy­cja Trans­Por­tu Lite­rac­kie­go. Naj­star­szy tego typu festi­wal w Pol­sce po raz kolej­ny udo­wod­nił, że opi­nie na temat kry­zy­su czy­tel­nic­twa i niszo­wo­ści wyda­rzeń poświę­co­nych wyso­ko­ga­tun­ko­wej lite­ra­tu­rze w Pol­sce i Euro­pie nie są zgod­ne z praw­dą. Nad­mor­ska miej­sco­wość na Pomo­rzu Zachod­nim prze­ży­wa­ła mię­dzy 6 a 9 czerw­ca zalew publicz­no­ści złak­nio­nej spo­tkań z wyso­ką kul­tu­rą i dobrą lite­ra­tu­rą z całe­go kra­ju i nie tyl­ko. W Dziel­ni­cy Zachod­niej, mimo że do sezo­nu waka­cyj­ne­go pozo­sta­ło jesz­cze tro­chę cza­su, pootwie­ra­ły się dzie­siąt­ki pen­sjo­na­tów i kwa­ter pry­wat­nych.

Moty­wem prze­wod­nim Trans­Por­tu Lite­rac­kie­go 29 była „Przy­szłość lite­ra­tu­ry”. Zamiast spo­glą­dać wstecz, obcho­dzą­cy wkrót­ce trzy­dzie­sto­le­cie festi­wal wybie­gał w przy­szłość. W trak­cie fina­ło­wej deba­ty popro­wa­dzo­nej przez Justy­nę SOBOLEWSKĄ z „Poli­ty­ki” pyta­no o to, co dalej z bele­try­sty­ką, jaka będzie rola pisa­rek i pisa­rzy, poetek oraz poetów, a tak­że w jaki spo­sób sztucz­na inte­li­gen­cja wpły­nie na przy­szłość lite­ra­tu­ry. Szcze­gól­nie moc­no zabrzmia­ły sło­wa Ingi IWASIÓW wyra­żo­ne w ese­ju otwie­ra­ją­cym festi­wal: „uzna­nie czy­tel­nic­twa za rodzaj aktyw­no­ści tak samo waż­nej jak tro­ska o zdro­wie i cen­niej­szej dla wspól­not od wydaj­no­ści i kon­sump­cji, któ­rych naj­gor­sze skut­ki opi­sy­wa­li zawsze pisar­ki i pisa­rze, więc teraz nie stać nas na ich znik­nię­cie. Powtó­rzę warian­tyw­nie: uzna­nie lite­ra­tu­ry za pro­fi­lak­ty­kę, dostęp­ną i sto­so­wa­ną dobro­wol­nie. Takie podej­ście ma przy­szłość”.

Swój finał miał trwa­ją­cy przez trzy ostat­nie lata pro­jekt „Nowy euro­pej­ski kanon lite­rac­ki” reali­zo­wa­ny przez part­ner­skie insty­tu­cje Biu­ra Lite­rac­kie­go z 21 kra­jów. Na dłu­go w pamię­ci pozo­sta­ną czy­ta­nia Rume­ny BUŽAROVSKIEJ (Mace­do­nia), Dimi­ty­ra KENAROWA (Buł­ga­ria), Lisy KRÄNZLER (Niem­cy) i Ievy TOLEIKYTĖ (Litwa). Wszyst­kim autor­kom i auto­rom towa­rzy­szy­ła Mile­na MIDERA – naj­młod­sza w histo­rii festi­wa­lu autor­ka opra­wy muzycz­nej czy­tań. Na festi­wa­lo­wej sce­nie poja­wi­ło się aż 14 „Nowych poetyc­kich i pro­za­tor­skich gło­sów z Pol­ski”. To kolej­ny efekt pra­cow­ni i pro­jek­tów towa­rzy­szą­cych wyda­rze­niu. W tym roku w ramach 30 grup pra­co­wa­ło bli­sko 400 osób. Nowo­ścią była Pra­cow­nia dra­ma­tu popro­wa­dzo­na przez Aga­tę DĄBEK i Jaku­ba SKRZYWANKA.

Zapre­zen­to­wa­na zosta­ła twór­czość 65 arty­stek i arty­stów z 9 kra­jów z Euro­py i Azji. Koło­brzeg w tych dniach odwie­dzi­li i odwie­dzi­ły m.in.: Justy­na BARGIELSKA, Aga­ta DYCZKO, Julia FIEDORCZUK, Jakub GRABIAK, Roman HONET, Jerzy JARNIEWICZ, Eli­za KĄCKA, Bar­ba­ra KLICKA, Grze­gorz KWIATKOWSKI, Mał­go­rza­ta LEBDA, Ola LEWANDOWSKA, Joan­na ŁĘPICKA, Joan­na MUELLER, Prze­my­sław OWCZAREK, Edward PASEWICZ, Kira PIETREK, Jakub PSZONIAK, Mag­da­le­na PYTLAK, Joan­na ROSZAK, Agniesz­ka SMARZEWSKA, Bogu­sła­wa SOCHAŃSKA, Beata STASIŃSKA, Doro­ta STROIŃSKA, Kata­rzy­na SZAULIŃSKA, Julia SZYCHOWIAK, Anto­ni­na TOSIEK i Grze­gorz WRÓBLEWSKI. Wystą­pi­li tak­że: MIDI 4, Tymek PAPIOR i PIN PARK.

Orga­ni­zo­wa­ny od poło­wy lat 90. festi­wal przy­czy­nił się do zmia­ny postrze­ga­nia lite­ra­tu­ry. Wypro­mo­wał gro­no auto­rów i auto­rek, któ­rzy dzi­siaj nale­żą do naj­czę­ściej nagra­dza­nych. Eks­pe­ry­men­ty z for­mą pre­zen­ta­cji ksią­żek, łamią­ce ste­reo­ty­po­we wyobra­że­nie o spo­tka­niach autor­skich, sta­ły się inspi­ra­cją dla orga­ni­za­to­rów wie­lu wyda­rzeń lite­rac­kich. To w ramach festi­wa­lu wymy­ślo­na i wrę­cza­na była Wro­cław­ska Nagro­da Poetyc­ka Sile­sius. Biu­ro Lite­rac­kie zaini­cjo­wa­ło też sta­ra­nia Koło­brze­gu o tytuł Euro­pej­skiej Sto­li­cy Kul­tu­ry. Zna­cze­nie jed­ne­go z naj­bar­dziej roz­po­zna­wal­nych pol­skich wyda­rzeń kul­tu­ral­nych na świe­cie pod­kre­śla­ło w tym roku licz­ne gro­no kra­jo­wych i zagra­nicz­nych mece­na­sów oraz part­ne­rów.

Impre­zie towa­rzy­szy­ły (kolej­ność według wyso­ko­ści wspar­cia finan­so­we­go): Unia Euro­pej­ska w ramach pro­gra­mu Kre­atyw­na Euro­pa, Mia­sto Koło­brzeg, Mini­ster­stwo Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go, Urząd Mar­szał­kow­ski Woje­wódz­twa Zachod­nio­po­mor­skie­go, a tak­że Danish Arts Foun­da­tion, Latvian Lite­ra­tu­re, Mini­ster­stwo Kul­tu­ry Mace­do­nii Pół­noc­nej, The Japan Foun­da­tion, Goethe-Insti­tut. Biu­ro Lite­rac­kie wspie­ra­ły Regio­nal­ne Cen­trum Kul­tu­ry w Koło­brze­gu i Deale­rzy Kul­tu­ry. Part­ne­ra­mi byli tak­że: Aka­de­mia Sztu­ki w Szcze­ci­nie, Blue&Green Bal­tic Hotel MediSPA&fit, DG Light & Sound, Kar­to­nik, Komu­ni­ka­cja Miej­ska Koło­brzeg, Pufa Design, Świat Tek­tu­ry, Sal­tic Resort & SPA Grzy­bo­wo, Teatr Współ­cze­sny w Szcze­ci­nie i ZAZ.