W Sendeckiego jako e‑book

Rok 2016 w Biu­rze Lite­rac­kim zamknął Mar­cin Sen­dec­ki dają­cym się czy­tać jako poemat auto­bio­gra­ficz­no-auto­te­ma­tycz­ny, roz­bu­do­wa­ną ele­gię na śmierć przy­ja­cie­la i pró­bę zapi­sa­nia i utrwa­le­nia wspól­nych losów w wier­szach tomem W. Była to ostat­nia książ­ka poetyc­ka ubie­głe­go roku wyda­na w Pol­sce, ale – decy­zją jury Nagro­dy im. Wisła­wy Szym­bor­skiej – naj­lep­sza. Od dzi­siaj do czy­ta­nia rów­nież w wer­sji elek­tro­nicz­nej.

„Sen­dec­ki włą­cza nas w W w świad­ko­wa­nie temu, jak świat zani­ka i roz­ma­zu­je się w pamię­ci, led­wo trzy­ma­ją­cej się wer­su, porząd­ku­ją­ce­go pomy­słu, zna­ne­go cyta­tu czy szla­gie­ru powra­ca­ją­ce­go nagle niczym z dale­kiej podró­ży” – powie­dzia­ła pod­czas lau­da­cji prze­wod­ni­czą­ca kapi­tu­ły nagro­dy Joan­na Orska. Z kolei Pau­li­na Mało­chleb, sekre­tarz nagro­dy zwró­ci­ła uwa­gę na korze­nie tej twór­czo­ści: „Poezja Sen­dec­kie­go wywo­dzi się z ducha awan­gar­dy, sły­chać w niej dzi­siaj odle­głe echo fascy­na­cji poeta­mi ame­ry­kań­ski­mi. Stąd wła­śnie wywo­dzi się głę­bo­kie osa­dze­nie w życiu pry­wat­nym poety”.

Sen­dec­ki mate­rią języ­ko­wą, języ­kiem poetyc­kim oraz spo­so­bem ist­nie­nia wier­sza i jego odnie­sie­nia­mi do rze­czy­wi­sto­ści poza­ję­zy­ko­wej inte­re­su­je się od daw­na. Nie­wy­klu­czo­ne, że cała jego twór­czość, pozor­nie nie­zro­zu­mia­ła, opor­na, her­me­tycz­na, jak sądzą nie­któ­rzy, bie­rze się z chę­ci cią­głe­go prze­su­wa­nia gra­ni­cy i spraw­dza­nia, co i jak da się powie­dzieć. Dwie poprzed­nie książ­ki roz­gry­wa­ją ten wątek cokol­wiek bez­po­śred­nio, tym­cza­sem W w pierw­szej chwi­li suge­ru­je sen­sy raczej auto­bio­gra­ficz­ne niż auto­te­ma­tycz­ne.

Nagro­ma­dze­nie w W imion i nazwisk, nazw ulic, opi­sów sytu­acji, przy­bie­ra­ją­cych for­mę mniej lub bar­dziej roz­bu­do­wa­nych aneg­dot, oka­zu­je się, para­dok­sal­nie, cokol­wiek dez­orien­tu­ją­ce. Pro­blem czy­tel­ni­ka leży nie w tym, że dosta­je od wier­szy zbyt mało szcze­gó­łów, by wła­ści­wie roze­znać się w tych bio­gra­ficz­nych strzę­pach, lecz w bra­ku spo­iw, przejść, ele­men­tów łączą­cych. Nie spo­sób czy­tać W klu­czem wspo­mnie­nio­wo-pry­wat­no­ścio­wym, bo cho­ciaż śmierć Tom­ka Gań­ki, przy­ja­cie­la poety, wyda­je się istot­na, to – jak pisze Sen­dec­ki – „Powiedz­my, że temat/ loku­je się obok”.

Ale w W Sen­dec­ki nie tyl­ko opo­wia­da o swo­jej War­sza­wie. Pyta też o zna­cze­nie książ­ki poetyc­kiej jako takiej. I – jak zauwa­ża Orska – „tro­chę na to pyta­nie odpo­wia­da, by nie zosta­wić nas cał­kiem z niczym wobec zdań ści­szo­nych, krót­kich, przy­po­mi­na­ją­cych bar­dzo małe orga­ni­zmy. Rzu­ca­my się do nich w pogo­ni za zna­cze­niem i odsu­wa­my z pew­ną iry­ta­cją. Sen­sy roz­bie­ga­ją się, roz­pły­wa­ją, nie trzy­ma­ją się słów – albo trzy­ma­ją się ich na tyle dys­kret­nie, że wyda­je się to nie mieć zna­cze­nia. I tak zosta­je­my – z lupą w ręku czy też szkłem w oku – wobec bie­li iry­tu­ją­ce­go zapo­mi­na­nia”.

Mar­cin Sen­dec­ki uro­dził się 27 listo­pa­da 1967 roku w Gdań­sku. W latach 80. i 90. zwią­za­ny z pismem „bru­lion”, a następ­nie z tygo­dni­kiem „Prze­krój”. Za wyda­ny w 2014 roku Przed­miar robót nagro­dzo­ny Wro­cław­ską Nagro­dą Sile­sius. W jest jede­na­stą książ­ką poety, jaka uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go. Za tom autor dostał rów­nież – poza Nagro­dą im. Wisła­wy Szym­bor­skiej – Nagro­dę „Odry”.