Zapowiedź z Biura / Katarzyna SZAULIŃSKA Kryptodom

Dru­gą książ­ką, jaką Biu­ro Lite­rac­kie anon­su­je przy­szło­rocz­ny Trans­Port Lite­rac­ki 29, będzie Kryp­to­dom uro­dzo­nej w Koło­brze­gu i nomi­no­wa­nej w tym roku do Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike Kata­rzy­ny Szau­liń­skiej. Pre­mie­ra już 16 paź­dzier­ni­ka.

Dru­gą książ­ką, jaką Biu­ro Lite­rac­kie anon­su­je Trans­Port Lite­rac­ki 29, będzie Kryp­to­dom uro­dzo­nej w Koło­brze­gu i nomi­no­wa­nej w tym roku do Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike Kata­rzy­ny Szau­liń­skiej. Inspi­ra­cja­mi teo­re­tycz­ny­mi w two­rze­niu książ­ki były teo­ria pozy­cji depre­syj­nej i schi­zo­pa­ra­no­idal­nej Mela­nii Kle­in, hipo­te­za mar­twej mat­ki André Gre­ena oraz azy­lu psy­chicz­ne­go Joh­na Ste­ine­ra i auty­zmu psy­cho­gen­ne­go Fran­ces Tustin. Pre­mie­ra książ­ki już 16 paź­dzier­ni­ka.

Kryp­to­dom to po nie­miec­ku kryp­to­ko­pu­ła – ter­min okre­śla­ją­cy mag­mę gro­ma­dzą­cą się pod powierzch­nią zie­mi, zamknię­tą i ukry­tą, w prze­ci­wień­stwie do „otwar­te­go” wul­ka­nu, któ­ry wyle­wa ją w posta­ci lawy. Zie­mia uno­szo­na od środ­ka może koja­rzyć się z puch­ną­cą syl­wet­ką kobie­ty cię­żar­nej, z miną prze­ciw­pie­chot­ną, ale też z tru­pa­mi wepchnię­ty­mi pod dywan. Sło­wo „kryp­to­dom” koja­rzy się poza tym z domem – ale podej­rza­nym, fał­szy­wym, będą­cym przy­kryw­ką dla cze­goś zgo­ła nie­przy­tul­ne­go. Kryp­ta, jako „dom” dla trum­ny, jest miej­scem alche­micz­nej prze­mia­ny mar­twe­go w wybu­cho­we.

Boha­ter­ka książ­ki scho­dzi pod powierzch­nię – dobro­wol­nie lub pod przy­mu­sem – w ocze­ki­wa­niu na lep­sze cza­sy. Scho­dzi też do wnę­trza wła­sne­go cia­ła, poprze­sta­wia­ne­go przez chcia­nych i nie­chcia­nych gości. Czy to cia­ło jest domem dla niej samej, czy tyl­ko taki nosi kryp­to­nim? Czy jest domem dla innych – a jeśli tak, to czy ona wyra­zi­ła na to zgo­dę? I jeśli te wszyst­kie wier­sze są o depre­sji popo­ro­do­wej, to czy kobie­ta wyzdro­wie­je? A jeśli spra­wa tyczy się mat­ki zie­mi, coraz goręt­szej, coraz bar­dziej wybu­cho­wej – to czy zmie­cie ona ze swo­jej powierzch­ni całe potom­stwo, któ­re zmie­ni­ło swój dom w kryp­tę?

Pra­ca nad książ­ką nało­ży­ła się na wybuch woj­ny w Ukra­inie, któ­ry nastą­pił nie­dłu­go po wyga­sze­niu inten­syw­no­ści pan­de­mii koro­na­wi­ru­sa i zwią­za­nej z nią izo­la­cji spo­łecz­nej. Woj­na doda­ła wier­szom szer­sze­go kon­tek­stu i rekwi­zy­tów. Zary­so­wa­na w bar­dziej abs­trak­cyj­nych wier­szach sytu­acja kon­flik­tu, prze­kro­cze­nia gra­nic i chro­nie­nia życia przez uciecz­kę do schro­nu zma­te­ria­li­zo­wa­ła się tam jesz­cze dosłow­niej niż w trak­cie pan­de­micz­nej izo­la­cji, kie­dy wróg był tyl­ko i aż wszech­obec­ną „aurą”, któ­ra dosta­je się do płuc.

Kata­rzy­na Szau­liń­ska uro­dzi­ła się w 1987 roku w Koło­brze­gu. Jest poet­ką, pro­za­icz­ką, psy­chiatr­ką i psy­cho­te­ra­peut­ką. Autor­ka sce­na­riu­sza komik­su o depre­sji Czar­ne fale (2016), mono­dra­mu Cór­cia wysta­wia­ne­go w Teatrze WAR­Sa­wy (2018), książ­ki poetyc­kiej Dru­ga oso­ba (2020), a tak­że zbio­ru opo­wia­dań Czar­na ręka, zsia­dłe mle­ko (2022) nomi­no­wa­ne­go do Nagro­dy Lite­rac­kiej Nike. Zbiór angiel­skich tłu­ma­czeń jej wier­szy autor­stwa Mar­ka Tar­die­go Faith in Stran­gers został wyda­ny w USA (2021). Pisar­ka miesz­ka w War­sza­wie.