Zapowiedź z Biura / Miron BIAŁOSZEWSKI: Z dnia robię noc

W roku set­nych uro­dzin Miro­na Bia­ło­szew­skie­go Jakub Pszo­niak przy­go­to­wu­je w serii „44. Poezja pol­ska od nowa” wybór Z dnia robię noc. To nowe otwar­cie serii, w któ­rej wcze­śniej uka­za­ły się m.in. książ­ki: Zuzan­ny Gin­czan­ki, Jaro­sła­wa Iwasz­kie­wi­cza, Anny Kamień­skiej, Tade­usza Nowa­ka, Wła­dy­sła­wa Seby­ły, Anny Świrsz­czyń­skiej i Ada­ma Waży­ka.

W roku set­nych uro­dzin Miro­na Bia­ło­szew­skie­go Jakub Pszo­niak przy­go­to­wu­je w serii „44. Poezja pol­ska od nowa” wybór Z dnia robię noc. To nowe otwar­cie serii, w któ­rej wcze­śniej uka­za­ły się m.in. książ­ki: Zuzan­ny Gin­czan­ki, Jaro­sła­wa Iwasz­kie­wi­cza, Anny Kamień­skiej, Tade­usza Nowa­ka, Wła­dy­sła­wa Seby­ły, Anny Świrsz­czyń­skiej i Ada­ma Waży­ka. Dotąd auto­ra­mi wybo­rów były i byli uzna­ne poet­ki i poeci (tacy jak Justy­na Bar­giel­ska, Piotr Maty­wiec­ki, Mar­ta Pod­gór­nik, Andrzej Sosnow­ski i Boh­dan Zadu­ra). Teraz książ­ki będą przy­go­to­wy­wa­ne przez nie­daw­nych debiu­tan­tów z Biu­ra Lite­rac­kie­go. Pierw­szym z nich jest autor wyróż­nio­ny Wro­cław­ską Nagro­dą Poetyc­ką Sile­sius za tom Chy­ba na pew­no.

Zda­niem Ada­ma Popra­wy – bada­cza twór­czo­ści Bia­ło­szew­skie­go – takie nowe podej­ście do rein­ter­pre­ta­cji poezji pol­skiej przy­no­si co naj­mniej dwa intry­gu­ją­ce pro­fi­ty poznaw­cze: „po pierw­sze, poja­wia­ją się książ­ki przy­po­mi­na­ją­ce dzi­siej­szym czy­tel­ni­kom arcy­dzie­ła naszej liry­ki, po wtó­re zaś, dużo dowia­du­je­my się o tym, jak patrzą na histo­rię poezji dwu­dzie­sto­wiecz­nej ci, któ­rzy sami nie­daw­no zaczę­li pisać, a dzię­ki temu seria Biu­ra sta­no­wi wspa­nia­ły dowód cią­gło­ści tra­dy­cji”. Juror Sile­siu­sa doda­je: „Znam dobrze zarów­no poetę będą­ce­go przed­mio­tem wybo­ru, jak i poetę mło­de­go, przy­go­to­wu­ją­ce­go ten wybór. Efek­tem tego spo­tka­nia będzie zna­ko­mi­ta książ­ka”.

Cha­rak­te­ry­stycz­na dla Miro­na Bia­ło­szew­skie­go pogłę­bio­na reflek­sja nad języ­kiem, licz­ne odwo­ła­nia do języ­ka mówio­ne­go i potocz­ne­go oraz gry słow­ne nigdy nie były celem samym w sobie, ale wyni­ka­ły z poszu­ki­wa­nia spo­so­bu na wła­ści­wy opis rze­czy­wi­sto­ści. Znaj­du­ją­ce swo­je odbi­cie w for­mu­le „szu­my, zle­py, cią­gi” cha­rak­te­ry­stycz­ne napię­cie mię­dzy zna­cze­niem, błę­dem i brzmie­niem języ­ka poka­za­ło nie­oczy­wi­ste, ale i głę­bo­kie pięk­no nasze­go języ­ka. To brud­ne, ziar­ni­ste, prze­trą­co­ne pięk­no, któ­re sta­no­wi o sile poezji Bia­ło­szew­skie­go, w dobie coraz szyb­szych bodź­ców, szu­mu infor­ma­cyj­ne­go i wir­tu­al­ne­go świa­ta zda­je się dziś – w stu­le­cie uro­dzin poety – nie­mal pro­ro­cze.

Na tom zło­żą się 44 wier­sze z róż­nych okre­sów twór­czo­ści auto­ra. „Przy­go­to­wy­wa­nym wybo­rem chciał­bym zapro­sić czy­tel­ni­ka do wej­ścia w oso­bi­stą rela­cję z wier­sza­mi poety” – zapo­wia­da Jakub Pszo­niak. „Zbiór dyk­to­wa­ny ma być nie tyl­ko chę­cią przy­po­mnie­nia tego, co o isto­cie poezji Bia­ło­szew­skie­go sta­no­wi, a co sta­wia go w sze­re­gu naj­waż­niej­szych pisa­rzy, ale też zapro­sze­niem do świa­ta żywe­go i ory­gi­nal­ne­go języ­ka, któ­ry może stać się źró­dłem nie­wy­czer­pa­nej inspi­ra­cji”.

Jakub Pszo­niak zda­niem Joan­ny Muel­ler to jeden z naj­cie­kaw­szych współ­cze­snych kon­ty­nu­ato­rów linii lin­gwi­stycz­nej w poezji, któ­ra to linia zaczę­ła się pod pió­rem Bia­ło­szew­skie­go wła­śnie. Zda­niem autor­ki Powle­kać rosną­ce: „Bia­ło­szew­ski pisał języ­kiem war­szaw­skich ulic i blo­ko­wisk, Pszo­niak z kolei pozwa­la odzy­wać się w swych wier­szach ‘ślą­skiej god­ce’. Inną cechą łączą­cą obu poetów jest coś, co nazwa­ła­bym inter­wen­cyj­no­ścią poezji, czy­li etycz­ne nakie­ro­wa­nie este­ty­ki na to, co zda­rza się w świe­cie oraz w języ­ku tu i teraz, zabie­ra­nie gło­su w spra­wach spo­łecz­no-poli­tycz­nych, ale tak, żeby pry­wat­ny głos poetyc­ki oca­lić przed sztam­po­wo­ścią mowy gazet, ser­wi­sów i sztan­da­rów”.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry – pań­stwo­we­go fun­du­szu celo­we­go