świnia jest najlepszym pływakiem
Pierwsza w Polsce książka Todorovicia – najważniejszego serbskiego poety awangardowego. Autor łączy w swej twórczości konceptualizm, poezję konkretną, komputerową, permutacyjną, przedmiotową i gestualną, odnawia też tradycje dadaizmu i surrealizmu. W skład tomu wchodzą przetłumaczone przez Kingę Siewior i Jakuba Kornhausera wiersze tworzone z gotowych, przechwyconych z różnych stron materiałów, wiersze-hybrydy i wiersze-instrukcje, które brzmią jak ogłoszenia płynące z dworcowych głośników, przefiltrowane przez anachroniczne zeszyty ćwiczeń i katalogi reklamowe. Do tego rozsypane i ułożone na nowo w duchu awangardowej dezynwoltury. Poeta okazuje się tu bacznym, a zarazem niepozbawionym zdystansowanego dowcipu, obserwatorem i krytykiem współczesności.
PRZEPIS NA ZAPALENIE WĄTROBY
to jest rodzaj prazwierza
gra w chińskiego jedwabnika
co pozwala człowiekowi
dezynsekcją i deratyzacją
pedagog policyjny
recepta na zapalenie wątroby
przepraszam nie jestem stąd
moje armie napierają
dyplomowany asfalciarz
zamieniam się w karalucha
ŚWINIA JEST NAJLEPSZYM PŁYWAKIEM
świnia jest najlepszym pływakiem
obywatelom naszej ojczyzny
i dla wegetarian pieprz
nigdy nie grałem w hokeja na trawie
w belgradzie trocki
zamarzanie albo pingwiny
pańską kobietę uduszono
narzędzia rolnicze
proszę pozwolić mi urodzić dziecko
nawet na miesiąc nie wolno mi
NA JUŻ ŚWIEŻE RYBY
wciąż jeszcze mam rewolwer
GOLĘ SIĘ WYŁĄCZNIE ŻYLETKAMI SILVER
chcę zostać bębnem
dlaczego pański pies
golę się wyłącznie żyletkami silver
czy jest pan zainteresowany kupnem
naszym jedynym przyjacielem była papuga
ABC MIROLJUBA TODOROVICIA
abc miroljuba todorovicia
spójrzcie na instrukcję
miroljub todorović nie działa
o każdej porze dnia i nocy czeka na was cieplutki miroljub todorović
miroljub todorović zajmuje skrajnie subiektywne pozycje
miroljub todorović zdejmuje was z wieszaka
dam wam przepis na panierowanego miroljuba todorovicia
ZUPA Z MÓZGU
odchody
talerz z termometrem
kieszeń
pot
jelito
pchła
kruk
owca
bóbr
odkurzanie książek
mary lou
zupa z mózgu
ból brzucha
natychmiast
już tu jestem
bo jeśli
nie idzie
nie rozumiem
odkryłem
w czasie nagłych burz
w zimnych więzieniach stanu ohio
zstąpi pośród nas jezus znienacka
Posłowie (Jakub Kornhauser)
W sygnalizmie Todorovicia tekst poetycki pozostaje przede wszystkim performansem – sam zapis tego, co w gruncie rzeczy jest „wierszem wizualnym” czy też „gestualnym”, pozostaje raczej dokumentem aktu twórczego, inaczej niedostępnego dla nieobecnego w trakcie „przedstawienia poezji” czytelnika. (…) Dla Todorovicia – podobnie jak dla poetów konkretystów i konceptualistów – materialny aspekt tekstu pozostawał zasadniczym elementem jego sztuki, co nie wykluczało tworzenia w tradycyjnej materii poetyckiej. (…) Wiersze z wyboru Jakuba Kornhausera i Kingi Siewior – specjalizującej się w awangardowej poezji krajów byłej Jugosławii – stanowią więc realizację tradycyjnie rozumianych form: „papierowych” i posługujących się linearnym zapisem, z podziałem na wersy i strofy. Wyróżniają się jednak przy tym wszystkimi cechami, jakie łączyć można z poezją performatywną – „wydarzającą się” w przypadku wiersza na papierze dzięki odbiorczej pracy czytelnika.
Joanna Orska
Twórczość poetycka Miroljuba Todorovicia jest zjawiskiem wielorodnym i wielokształtnym. Na mapie współczesnej literatury serbskiej pełni funkcję zwornika odkryć międzywojennej awangardy i manifestacji sztuki konceptualnej, w tym poezji konkretnej, lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Serbski nadrealizm (Marko Ristić, Dušan Matić) i postdadaistyczny w wyrazie hipnizm (Oskar Davičo) nadały poetyce Todorovicia rozpędu i poprowadziły ją w stronę eksperymentów z jukstapozycją, swobodnymi skojarzeniami i purnonsensowym humorem. Ruchom konkretystycznym natomiast zawdzięcza ona zainteresowanie kombinatoryką, typografią i wizualnością tekstu, a szerzej – nauką i naukowością. Do tych inspiracji należy dodać jeszcze nadzwyczaj częste korzystanie z języka mediów, potocyzmów i form użytkowych.
Jakub Kornahuser
Teksty i materiały o książce w biBLiotece
- między wierszami Książki z Biura: Odcinek 8 świnia jest najlepszym pływakiem Ósmy odcinek cyklu Książki z Biura. Nagranie zrealizowano w ramach projektu Kartoteka 25.
- POEZJE Świnia jest najlepszym pływakiem Fragment książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku, a w wersji elektronicznej 15 marca 2021 roku.
- o książce Wyzwolenie języka Rozmowa Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera z Miroljubem Todoroviciem, towarzysząca wydaniu książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakie, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
- ESEJE Co sygnalizuje wąż? Recenzja Joanny Orskiej, towarzysząca wydaniu książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
- ESEJE W duchu dadaistycznej dezynwoltury Posłowie Jakuba Kornhauzera do książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
- PREZENTACJE KSIĄŻEK świnia jest najlepszym pływakiem Prezentacja książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakiem.
- zapowiedzi książek Świnia jest najlepszym pływakiem (2) Fragment zapowiadający książkę Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
- zapowiedzi książek Świnia jest najlepszym pływakiem (1) Fragment zapowiadający książkę Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Jakuba Kornhausera i Kingi Siewior, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.